Verkoudheid

Verkoudheid kan worden veroorzaakt door honderden verschillende soorten virussen. Geen wonder dus dat het een van de meest voorkomende infectieziekten is. Verkoudheidsvirussen zijn onderverdeeld in verschillende groepen, zoals rhinovirus, coronavirus, para-influenza-virus en adenovirus. Het rhinovirus is de meest voorkomende oorzaak van verkoudheid. Aangezien covid-19 door een coronavirus veroorzaakt wordt, geeft het vaak gelijkaardige symptomen als bij een banale verkoudheid. Het is dus niet mogelijk om zonder test het onderscheid te maken.
Bij een verkoudheid raken de slijmvliezen van neus, keel, sinussen, middenoor en bovenste luchtwegen ontstoken. De incubatietijd voor verkoudheid is meestal kort: het duurt één tot vijf dagen vanaf het moment dat je besmet bent totdat je symptomen voelt.

Kinderen raken in de eerste levensjaren tot 10 keer per jaar verkouden. Hoe dat komt, hangt van veel dingen af. Twee belangrijke redenen zijn dat ze nog geen volledig ontwikkeld immuunsysteem hebben en dat ze veel nauw contact hebben met andere kinderen en volwassenen. In de meeste gevallen verdwijnt de verkoudheid vanzelf, maar soms is de verkoudheid complex en veroorzaakt ze andere symptomen.

Veel voorkomende symptomen van verkoudheid zijn loopneus, keelpijn, lusteloosheid en vermoeidheid. Na een tijdje zal er een hoest volgen. Die hoest is vaak eerst droog, en daarna met meer slijm. Sommige mensen krijgen de eerste dagen lichte koorts.

Ja, een verkoudheid geef je gemakkelijk door. Dat geldt vooral voor de eerste dagen dat je ziek bent. Virussen die een verkoudheid veroorzaken, verspreiden zich via vochtdruppeltjes in de uitgeademde lucht. Bij hoesten en niezen kunnen deze vochtdruppeltjes zich ver verspreiden. Je kan ook anderen besmetten door ze aan te raken, bijvoorbeeld wanneer je iemand een hand geeft bij een begroeting.

Je kan zelf veel doen om de ziekte te verlichten en het ongemak te verminderen:

• Rust uit en doe het rustig aan. Voel je vrij om op te staan ​​en te bewegen, maar vermijd intensief sporten als je verkouden bent.
• Drink meer dan normaal, vooral als je koorts hebt. Licht verhoogde koorts is niet gevaarlijk en als je geen last hebt van de koorts, hoef je geen medicijnen te nemen.
• Slaap met je hoofd hoger als je verkouden bent, bijvoorbeeld met een extra kussen. Het kan symptomen zoals een verstopte neus en hoest verlichten.
• Een verstopte neus of loopneus kan je behandelen met een neusspray. Probeer in de eerste plaats een neusspray met zoutoplossing. Als die niet helpt, kan je een decongestieve neusspray gebruiken. Deze neussprays zijn zonder voorschrift verkrijgbaar bij de apotheek.
• Warme dranken of keeltabletten kunnen helpen bij keelpijn.

Is je kind of je baby verkouden, dan raden we deze tips aan om de symptomen te verlichten:

• Zorg ervoor dat het kind voldoende slaapt en het rustig aan doet.
• Zorg ervoor dat het kind goed drinkt, vooral als het koorts heeft. Dien meerdere keren per dag een beetje vloeistof toe.
• Voor zuigelingen die borstvoeding of flesvoeding krijgen, is het belangrijk om de neus vrij te maken als deze verstopt raakt. Echt jonge kinderen ademen het liefst door hun neus, ook tijdens het drinken. Verkoudheid bij baby’s kan een verstopte neus veroorzaken, waardoor ze het moeilijk krijgen met drinken en hierdoor minder vocht opnemen. De neus wordt het best vrij gemaakt door hem te spoelen met zoutwater. Voor kleine kinderen kan je spoelwater of een specifieke neusspray voor baby's kopen bij de apotheek.
• Leg het hoofdje van de baby wat hoger tijdens het rusten en slapen. Dat doe je bijvoorbeeld door het hoofdeinde van het bed omhoog te brengen. Jonge kinderen kunnen ook prima in een autostoeltje slapen.
• Neusspray met xylometazoline opent de luchtwegen en vergemakkelijkt het ademen. Gebruik steeds een neusspray die geschikt is voor de leeftijd van het kind en beperkt het gebruik ervan tot enkele dagen.
• Als het kind hoge koorts heeft en hier last van lijkt te hebben, kan je koortswerende medicatie geven, maar lichte koorts zonder duidelijke symptomen hoeft niet te worden behandeld.

Hoe lang duurt een verkoudheid? Meestal gaat het om een paar dagen tot een week. Een verkoudheid genezen kan niet, maar je kan de symptomen wel verlichten. Een gewone verkoudheid wordt veroorzaakt door virussen en daarom helpen antibiotica niet. Koorts bij verkoudheid hoeft meestal niet te worden behandeld. Lees meer hierover in onze tekst over koorts.

Een verkoudheid verdwijnt bijna steeds vanzelf en de meeste mensen hoeven geen medische hulp in te roepen. Soms kan een verkoudheid langdurige symptomen veroorzaken die mogelijk moeten worden behandeld. Soms treden er ook andere infecties op bij een verkoudheid en veroorzaakt dit symptomen die mogelijk moeten worden behandeld, zoals:

• sinusitis of bijholteontsteking
• oorontsteking
• longontsteking
• bronchiolitis (virale infectie van de diepere luchtwegen bij kleine kinderen)

Volwassenen met een verkoudheid laten zich best behandelen bij de volgende symptomen:

• koorts die langer aanhoudt dan 3 dagen
• koorts die terugkeert na enkele koortsvrije dagen
• als je ernstige oor- of keelpijn hebt of als je denkt last te hebben van je longen of sinussen

Kinderen met verkoudheid - zoek hulp als:

• je baby jonger dan 12 weken is en koorts heeft
• je kind koorts heeft die langer dan 3 dagen aanhoudt
• je kind opnieuw koorts krijgt na enkele koortsvrije dagen
• je kind last lijkt te hebben van oorpijn of keelpijn (vb. pijn bij slikken),
• je kind ademhalingsmoeilijkheden lijkt te hebben of zeer hevige hoestbuien heeft
• je kind moeite heeft met drinken en je ervaart dat het kind niet hetzelfde reageert als anders

Als je langdurig verkouden bent of als er nieuwe symptomen optreden, kunnen onze erkdende dokters je helpen en kijken of je moet behandeld worden. Wij geven advies over wat je zelf kunt doen en schrijven indien nodig medicijnen voor. Ook voor een ziek kind kunnen wij een attest opstellen. In sommige gevallen is een lichamelijk onderzoek nodig, waarna wij je doorverwijzen voor verdere zorg.

Aan de ene kant wil je de kans om zelf besmet te worden verkleinen, aan de andere kant wil je de kans op verdere verspreiding van de infectie verkleinen.

Om het risico dat je zelf besmet raakt te verkleinen, kan je hiermee rekening houden:

• Als verkoudheden de ronde doen, let dan extra op je slaap. Een goede nachtrust versterkt immers het immuunsysteem.
• Was je handen vaak en grondig, zeker als je veel mensen hebt gezien.
• Vermijd grote mensenmassa's.
• Raak je gezicht niet met je handen aan. Wrijf dus niet in je ogen of neus, en bijt niet op je nagels.
• Zorg voor voedzame maaltijden.
• Ga sporten en adem frisse lucht in.

Het is moeilijk om te voorkomen dat verkoudheid zich verspreidt, omdat het zeer besmettelijk is. Maar er zijn manieren om het risico te verkleinen dat je zelf de infectie verspreidt :

• Blijf thuis als je verkouden bent.
• Bij hoesten of niezen doe je dat in je oksel of in een papieren zakdoek die je daarna weggooit.
• Was je handen regelmatig.
• Raak niets aan als je verkouden bent of het aan het worden bent.

Opgelet! Aangezien covid-19 gelijkaardige symptomen als bij een verkoudheid kan veroorzaken, is het noodzakelijk thuis te blijven bij het optreden van volgende symptomen en je zo snel mogelijk te laten testen:

Eén van deze symptomen

• Hoest
• Kortademig
• Pijn op de borst
• Plots verlies van smaak of geur

Minstens twee van deze symtomen

• Koorts
• Spierpijn
• Vermoeidheid
• Loopneus
• Keelpijn
• Hoofdpijn
• Verlies van eetlust
• Waterige diarree
• Plotse verwardheid

Meer info over covid-19 vind je op info-coronavirus.be.

Een verkoudheid kan zich verspreiden vanaf de dag voordat de symptomen uitbreken, totdat de ziekte voorbij is. Je bent het meest besmettelijk in de eerste dagen waarop de symptomen van verkoudheid het ergst zijn. Dat is logisch omdat de ziekte voornamelijk wordt verspreid door hoesten en niezen. Denk na over het risico dat je anderen besmet. Onthoud dat een verkoudheid die milde symptomen bij de ene persoon veroorzaakt, ernstigere symptomen bij anderen kan geven, vooral als ze een verzwakt immuunsysteem hebben.

Een verkoudheid wordt overgedragen via een zogenaamde druppelinfectie. Dat zijn kleine druppels die worden verspreid als je hoest of niest. Wanneer de druppels in contact komen met slijmvliezen in de ogen, mond of neus, verspreidt de infectie zich verder. Verkoudheid kan zich ook verspreiden via contactinfectie, bijvoorbeeld als kleine infectiedruppels op deurklinken zitten of via huidcontact worden overgedragen.

Er zijn veel verhalen van mensen die denken dat verschillende "huismiddeltjes" of alternatieve methoden effect hebben, maar de meeste missen wetenschappelijke ondersteuning. Een paar jaar geleden verscheen echter een onderzoek waaruit bleek dat honing hoest bij kinderen waarschijnlijk kan verlichten (kinderen jonger dan een jaar mogen echter geen honing eten). Er bestaan ook verschillende onderzoeken die aantonen dat vitamine D het risico op infecties van de bovenste luchtwegen, zoals verkoudheid, lijkt te verminderen, vooral bij mensen met een vitamine D-tekort. Maar de meest effectieve manier om van een verkoudheid te genezen, is door goed te slapen en een voedzaam dieet te volgen.