Koorts

Vanaf wanneer heb je koorts?

Je hebt koorts als je temperatuur hoger is dan 38 graden. Als je lichaamstemperatuur boven de 39 graden komt, wordt dit als hoge koorts beschouwd.

Wat is de oorzaak van koorts?

De lichaamstemperatuur wordt gecontroleerd door de hersenen, meer bepaald in het deel dat de hypothalamus wordt genoemd en dat veel belangrijke functies reguleert. Wat een normale lichaamstemperatuur bij de mens is, verschilt van persoon tot persoon en ligt ergens tussen de 35,8 en 37,5 graden.

Onze lichaamstemperatuur kan tijdelijk hoger zijn zonder dat er sprake is van koorts, bijvoorbeeld tijdens het sporten, in de sauna of in een zeer warm klimaat. Bij kinderen kan ook te warme kledij of een hevige huilbui zorgen voor een lichte verhoging van de temperatuur. Bij koorts is de temperatuur verhoogd zonder een dergelijke natuurlijke verklaring.

De meest voorkomende oorzaak van koorts is een banale infectie, zoals verkoudheid, oorontsteking, sinusitis of een andere veel voorkomende virale infectie.

Andere oorzaken van koorts kunnen voedselvergiftiging zijn of een infectie veroorzaakt door bacteriën. Bij infecties wordt het immuunsysteem geactiveerd en zendt het een soort signaalmoleculen uit die cytokines worden genoemd. Die signalen activeren verschillende stoffen in het lichaam, zoals de witte bloedcellen, zodat de infectie bestreden kan worden. Een ander effect van deze cytokines is dat ze de hersenen een signaal geven om de lichaamstemperatuur te verhogen.

Een paar voorbeelden van infecties die vaak hoge koorts veroorzakenzijn:

• bepaalde luchtweginfecties zoals influenza of covid-19

bepaalde kinderziekten zoals waterpokken of de zesde ziekte

• infecties van het centrale zenuwstelsel zoals hersenvliesontsteking
• ernstige acute infecties zoals blindedarmontsteking of nierbekkenontsteking

Vanzelfsprekend zijn er veel meer infecties die tot hoge koorts kunnen leiden.

Het komt weinig voor dat koorts het enige symptoom is van een ziekte. Vaak zijn er ook andere symptomen, afhankelijk van de oorzaak van de infectie. Langdurige koorts zonder andere symptomen moet altijd worden onderzocht, omdat er een ernstige ziekte kan zijn die moet worden behandeld. Lees meer onder " Wanneer moet ik hulp zoeken".

Wat zijn de symptomen van koorts?

Veel voorkomende symptomen van koorts zijn:

• dat je je ellendig en moe voelt
• dat je ijl in je hoofd wordt
• dat de huid warm wordt
• dat de ogen er glanzend uitzien
• dat je af en toe koude rillingen hebt of zweet, soms tegelijkertijd
• dat je hartslag stijgt en je sneller ademt (vooral duidelijk bij kinderen)

Koorts vanaf 39 graden en hoger wordt als hoog beschouwd. Bij hoge koorts kan je je erg suf voelen en moeite hebben om te functioneren. Als de koorts stijgt, is het normaal om koude rillingen te hebben en voelen handen en voeten vaak erg koud aan. Als de koorts daalt, worden je handen en voeten warm en kan je gaan zweten.

Kinderen hebben vaak hogere koorts dan volwassenen, wat ouders kan verontrusten. Dan is het goed om te weten dat kinderen vaak hoge koorts krijgen en dat dit niet per se betekent dat ze erg ziek zijn. Het belangrijkste is om de algemene toestand van het kind in de gaten te houden, met andere woorden: hoe het zich in het algemeen voelt en gedraagt.

Wat kun je zelf doen bij koorts?

Zowel kinderen als volwassenen met koorts moeten thuisblijven om te rusten, te herstellen en anderen niet te besmetten. Hier zijn enkele tips die je kan toepassen bij koorts:

• Gebruik een thermometer om koorts te meten. Temperatuur meten in het oor (met een speciale thermometer) of het rectum is het meest betrouwbaar. Lees de instructies zodat je het correct doet.
• Verhoog je vochtinname door meer te drinken. Bij kinderen is dit nog belangrijker aangezien zij sneller kunnen uitdrogen.
• Doe het rustig aan. Je hoeft niet in bed te blijven liggen, maar je kan beter even niet sporten en je vermijdt best grote inspanningen.
• Houd de ruimte koel en ventileer vaak.
• Het kan aangenaam zijn om het voorhoofd en de polsen af te koelenmet een koud washandje.

Behandeling van koorts

Koorts hoeft op zich niet behandeld te worden wanneer je er niet al te veel last van hebt. Wanneer koorts gepaard gaat met hinderlijke symptomen zoals hoofdpijn, koude rillingen of spierpijn, kan je best paracetamol nemen. Dit verlaagt de temperatuur en verbetert ook andere symptomen. Een alternatief is ibuprofen.

Voor kleine kinderen met koorts gebruik je best geneesmiddelen die bedoeld zijn voor kinderen, zodat je deze correct kan doseren. De voorkeur gaat bij kleine kinderen steeds uit naar siroop. Zetpillen kunnen een handig alternatief zijnwanneer het kind de siroop weigert of wanneer het moet braken, maar de opname van zetpillen in het lichaam is wisselend en dus minder voorspelbaar. Soms kan een behandeling nodig zijn voor de infectie die de koorts veroorzaakte. Lees meer onder " Wanneer moet ik hulp zoeken".

Wanneer moet je hulp zoeken?

De meeste mensen die koorts krijgen, hoeven geen medische hulp in te roepen. Maar als je langdurige koorts hebt, ernstige problemen krijgt of niet beter wordt, moet je hulp zoeken, bijvoorbeeld:

• als je hoge koorts hebt die gedurende meer dan 3 dagen aanhoudt zonder duidelijke oorzaak
• als de koorts terugkeert na enkele koortsvrije dagen
• als je koorts hebt en tegelijkertijd moeite hebt met plassen
• als je koorts en hevige buikpijn hebt
• als je koorts krijgt na een operatie
• als je koorts bij een baby jonger dan 3 maanden vaststelt, moet je steeds meteen een dokter raadplegen

In het geval van deze symptomen moet je spoedeisende hulp inroepen:

• als je koorts krijgt in combinatie met een stijve nek en plotselinge hoofdpijn
• als je zo suf bent dat je het bewustzijn kan verliezen
• als je koorts hebt en moeite hebt met slikken of ademen
• als je je kortademig voelt of pijn op de borst hebt

Hoe kan Doktr je helpen?

Via de Doktr-app spreek je snel met een erkende huisarts via video, zonder afspraak. De huisarts kan je helpen bij het beoordelen van de symptomen, je advies geven en een correcte behandeling voorschrijven.

Bij langdurige koorts of koorts zonder duidelijke oorsprong kan soms een fysiek onderzoek of bloedafname nodig zijn om de oorzaak te onderzoeken.

Te ziek om te werken? Dan ontvang je een digitaal ziektebriefje in de app.

Krijg snel hulp in de Doktr-app

Vragen en antwoorden over koorts

Hier hebben we enkele korte vragen en antwoorden over koorts verzameld.

• Is koorts gevaarlijk?

  Voor jonge en verder gezonde mensen is koorts op zichzelf niet gevaarlijk. Zelfs niet als de koorts boven de 40 graden komt. Koorts is een symptoom dat er iets mis is met het lichaam, en als de koorts niet weggaat, moet de oorzaak worden onderzocht.

  Soms kan koorts het gevolg zijn van een infectie die gevaarlijk kan zijn. Daarom is het belangrijk om de symptomen in hun geheel bij te houden en te beoordelen, bijvoorbeeld als iemand er erg suf uitziet en ziek lijkt. Lees meer onder "Wanneer moet je hulp zoeken".

• Wanneer is de koorts zo hoog dat ik medische hulp moet zoeken?

  Dat is moeilijk te zeggen, omdat het van veel dingen afhangt. De belangrijkste aspecten zijn hoe algemeen de aandoening is en welke symptomen je verder nog hebt, naast de koorts. Lees meer onder " Wanneer moet je hulp zoeken".

  Als je niet zeker weet of je zorg nodig hebt, kun je contact opnemen met een huisarts via de Doktr-app. Onze erkende dokters helpen je bij het beoordelen van jouw symptomen.

• Kan koorts ook te wijten zijn aan het coronavirus?

  Ja, het is waar dat koorts een veel voorkomend symptoom is bij corona. Lees hier meer over het coronavirus.

• Is koorts besmettelijk?

  Koorts is een symptoom en is niet besmettelijk. Verkoudheid en andere infecties kunnen echter wel besmettelijk zijn. Aangezien koorts ook een symptoom kan zijn van covid-19, is het belangrijk om thuis te blijven en een dokter te contacteren om te evalueren of je een test nodig hebt.

• Wat is koude koorts?

  Koude koorts betekent dat je het koud hebt tijdens de koorts. Dat is bijvoorbeeld het geval wanneer je temperatuur nog aan het stijgen is om de gewenste temperatuur te bereiken.

  Je lichaam stelt dan alles in het werk om je temperatuur te verhogen en je gaat vanzelf warmte opzoeken (denk aan dekentjes of een trui).

  Eenmaal de gewenste temperatuur bereikt is, heb je het niet meer koud. Als je dan medicatie inneemt om de temperatuur te verlagen, zal je eerder warm hebben en beginnen zweten.  

• Zwanger en koorts: kan het kwaad?

  In de meeste gevallen kan het geen kwaad om koorts te hebben tijdens je zwangerschap. Elke infectie tijdens de zwangerschap dient echter zoveel mogelijk vermeden te worde.

  Ook medicatie innemen is niet ideaal tijdens de zwangerschap. Vroeg in de zwangerschap (minder dan 2 maanden) zijn er wel verbanden met slechte zwangerschapsuitkomsten bekend. 

Meer lezen

• Klierkoorts
• Griep (influenza)
• Coronavirus (COVID-19)