Diarree

Wat is diarree?

Diarree is een losse en waterige ontlasting die meestal wordt veroorzaakt door virussen of bacteriën. In de meeste gevallen volstaat het om gehydrateerd te blijven en het probleem af te wachten.

Wat zijn de symptomen van diarree?

Tekenen van diarree zijn bijvoorbeeld:

• losse en waterige ontlasting
• misselijkheid en een gebrek aan eetlust
• lichte maag- of buikpijn
• opgeblazen gevoel in de buik
• dat je meer dan drie keer per dag naar het toilet moet
• koorts

Wat is de oorzaak van diarree?

Diarree is geen ziekte op zich, maar een symptoom. Er zijn veel zaken die diarree of buikloop kunnen veroorzaken. Dit zijn enkele voorbeelden:

• Virus. Diarree wordt in veel gevallen veroorzaakt door een virus. De typische virussen die diarree veroorzaken zijn het adenovirus en norovirus. Vroeger gaf het rotavirus vaak zeer hevige diarree bij kleine kinderen, maar tegenwoordig worden de meeste kinderen hiertegen gevaccineerd, waardoor het nu minder voorkomt. Diarree kan ook voorkomen bij virussen die voornamelijk luchtweginfecties geven zoals COVID-19 en influenza.
• Bacteriën en parasieten. Diarree na het eten van besmet voedsel of drinken van besmet water krijg je door bacteriën of parasieten. Dit komt voornamelijk voor wanneer je op reis bent en wordt dan reizigersdiarree genoemd. De typische bacteriën die acute diarree kunnen veroorzaken zijn Salmonella, Campylobacter, Shigella en E. Coli. Clostridium difficile is een erg besmettelijke bacterie die vaak bij oudere mensen hevige en langdurige diarree kan veroorzaken.
• Medicijnen. Sommige medicijnen, zoals antibiotica, kunnen diarree veroorzaken omdat ze de natuurlijke darmflora verstoren. Je kunt ook diarree krijgen van bepaalde kankermedicijnen en supplementen met magnesium.
• Lactose-intolerantie. Sommige mensen verdragen lactose in hun dieet minder goed en krijgen diarree na het eten van zuivelproducten. Vaak ontwikkelt een lactose-intolerantie zich pas op jongvolwassen leeftijd.
• Fructose. Fructose is een soort suiker die van nature voorkomt in fruit en honing. Het is ook verkrijgbaar als zoetstof. Sommige mensen hebben moeite met het afbreken van fructose en kunnen reageren met diarree. Een overmaat aan fruitdranken zorgt bij kleuters vaak voor diarree.
• Zoetstof. Sorbitol en mannitol zijn kunstmatige zoetstoffen die oorzaken van diarree kunnen zijn.
• Andere ziekten. Er zijn verschillende darmaandoeningen die diarree als symptoom kunnen veroorzaken, waaronder de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa. Het is ongebruikelijk dat kinderen onder de tien jaar deze ziekten hebben. Ook mensen met prikkelbaredarmsyndroom kunnen frequent last hebben van diarree, vaak afgewisseld met obstipatie.

Wat kun je zelf doen?

Diarree behandelen kan je in de meeste gevallen zelf doen. Dit zijn enkele voorbeelden van wat je kunt doen om uitdroging tegen te gaan en het ongemak te verlichten:

• Drinken: Zorg ervoor dat je meer vocht binnenkrijgt dan normaal, omdat je vocht verliest door waterige diarree. Drink bijvoorbeeld water, bouillon of sappen. Vermijd koffie en alcohol. Je kunt vloeistoftekort tegengaan door vloeistofvervanging met een rehydratatiemiddel (ORS), te verkrijgen bij de apotheek.
• Medicatie: In geval van reizigersdiarree of grote problemen met diarree, kan je eventueel darmtransitremmers gebruiken om het ongemak te verminderen. Deze medicatie is zonder voorschrift verkrijgbaar bij de apotheek. Het wordt echter aangeraden deze medicatie zo weinig mogelijk te gebruiken, dus enkel als je het echt nodig hebt (tijdens je werk, autorit…).

Voornamelijk de buikgriepvirussen zijn erg besmettelijk. Hygiëne is dan ook de belangrijkste maatregel om een besmetting te voorkomen.

Volgende maatregelen kan je toepassen om diarree te voorkomen:

• Was je handen voordat je gaat eten of koken.
• Gebruik ontsmettingsalcohol als je geen toegang hebt tot water.
• Zorg dat vlees of vis goed doorbakken is en check steeds de vervaldatum.
• Zorg ervoor dat je kind een rotavirusvaccin krijgt.
• In landen waar er risico is op reizigersdiarree drink je best geen kraantjeswater en vermijd je beter eten van straatverkopers dat mogelijk niet hygiënisch is klaargemaakt of bewaard.

Wat eten bij diarree?

Er zijn bepaalde voedingsmiddelen die de ontlasting steviger kunnen maken, zoals bosbessen, haver en rijst. Andere voedingsmiddelen die vaak helpen, zijn toast, kip en eieren. Vermijd de eerste dagen zuivelproducten, gekruid voedsel, vezelrijk voedsel en koffie.

Diarree bij baby’s en kinderen

Diarree bij kinderen kan te wijten zijn aan een darmaandoening of aan het feit dat het kind op bepaalde voedingsstoffen reageert. Kleine zuigelingen die borstvoeding krijgen, hebben meestal dunne stoelgang die geel of groenachtig kan zijn. Het kan er bijna uitzien als gele diarree, maar het is niet waterig.

Bij kinderen die borstvoeding krijgen, is stoelgang meerdere keren per dag gebruikelijk. Bij kinderen die tijdelijk diarree hebben, is er meestal geen extra zorg nodig. De belangrijkste maatregel is de baby met diarree vaak en in kleine hoeveelheden vocht geven om uitdroging te voorkomen. Mogelijk moet je ook een rehydratatiemiddel (ORS) geven als de diarree ernstig is.

Diarree bij baby’s kan de billen rood en geïrriteerd maken. Bij luierbaby’s kan je dat voorkomen door de luier snel te verschonen, zodat de ontlasting de huid niet irriteert. Je kan de billen ook insmeren met een vette zalf en de billetjes van de baby af en toe een tijdje laten luchten.

Kinderen die reeds vaste voeding eten en diarree hebben, krijgen net als volwassenen best licht verteerbare voeding in kleinere hoeveelheden. Voldoende vocht geven blijft steeds het belangrijkste.

Op dit moment is het extra belangrijk dat kinderen met plotse klachten van diarree thuisblijven, ook als de symptomen mild zijn. Diarree kan namelijk een teken zijn van corona.

Diarree behandelen

In de meeste gevallen verdwijnt diarree binnen een paar dagen, zonder behandeling. Diarree veroorzaakt door bacteriën of parasieten moet in sommige gevallen wel worden behandeld om van de infectie af te komen.

Langdurige diarree moeten worden onderzocht en de behandeling moet worden aangepast aan de oorzaak van de symptomen.

Wanneer moet je hulp zoeken?

In de meeste gevallen gaat diarree vanzelf over en hoef je geen medische hulp in te roepen.

In geval van diarree bij een volwassene moet je hulp zoeken in de volgende situaties:

• Je hebt diarree die na 10 dagen nog niet verdwenen is.
• Wanneer je onbedoeld gewicht verliest.
• Je vertoont tekenen van uitdroging (minder plassen).
• Je hebt ernstige buikpijn.
• Je hebt zwarte of bloederige stoelgang.
• Als je samen met de diarree ook hoge koorts hebt (boven 38,5°C).

In geval van diarree bij kinderen moet je hulp zoeken in de volgende situaties:

• als het kind jonger is dan twee maanden, aangezien zij heel snel kunnen uitdrogen.
• als het kind opvallend minder plast of minder natte pampers heeft.
• als het kind hevige diarree heeft die niet weggaat.
• als het kind een chronische ziekte heeft.
• als het kind niet genoeg vocht binnenkrijgt (minder drinkt dan de helft dan normaal).
• als er bloed bij de stoelgang zit.

Zoek onmiddellijk medische hulp als je merkt dat:

• het kind suf reageert, moeilijk gewekt kan worden of zich apathisch gedraagt.
• het kind veel pijn heeft.

Hoe kan Doktr je helpen?

Via de Doktr-app spreek je snel met een erkende huisarts via video, zonder afspraak. De huisarts kan je helpen bij het beoordelen van de symptomen, je advies geven en een correcte behandeling voorschrijven.

Schreef de dokter medicatie voor? Dan vind je de voorschriften meteen terug in de app of op je elektronische identiteitskaart (eID). Te ziek om te werken? Dan ontvang je een digitaal ziektebriefje in de app.

Krijg snel hulp in de Doktr-app

Veelgestelde vragen

• Waarom krijg je diarree?

  Tijdelijke diarree kan verschillende oorzaken hebben, zoals een infectie met virussen, bacteriën of parasieten. Bij sommige mensen kan ook psychische stress diarree veroorzaken. Aanhoudende diarree kan een teken zijn van een darmaandoening zoals de ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa.

• Is diarree tijdens de zwangerschap gevaarlijk?

  Meestal is diarree tijdens de zwangerschap niet gevaarlijk, maar als je bloed of slijm in de diarree ziet of last hebt van aanhoudende koorts, dan raadpleeg je het best je huisarts. Zorg er zeker voor dat je voldoende water drinkt. 

• Helpt cola tegen diarree?

  Cola helpt niet om diarree tegen te gaan. Je moet wel genoeg vocht drinken. Water en soep zijn goede manieren om gehydrateerd te blijven. 

• Wat is paradoxale diarree?

  Paradoxale diarree is eigenlijk (overloop)diarree die voorkomt bij ernstige obstipatie. De dikke darm zit dan zo vol dat de vloeibare inhoud van hogerop een uitweg naar buiten zoekt langs de harde stoelgang.