Buikgriep (gastro-enteritis)

Wat is buikgriep?

Buikgriep is een infectie door een virus of bacterie die heel vaak voorkomt. Verspreiding vindt plaats via je handen, na contact met besmet speeksel of na een toiletbezoek. Ook via besmette voeding kan je ziek worden. Via de mond komen de virussen en bacteriën terecht in de darmwand alwaar ze cellen beschadigen en een ontsteking veroorzaken.

Het slijmvlies van de darmen, dat normaal vocht opneemt, kan dit niet meer zo goed doen als normaal. Het lichaam verliest dan vocht in de vorm van braken en diarree.

Het is ook een manier voor het lichaam om zich tegen de infectie te verdedigen, omdat de darmen zich ontdoen van de virussen, bacteriën of parasieten die de infectie hebben veroorzaakt.

Wat zijn de symptomen van buikgriep?

Afhankelijk van het virus dat de infectie heeft veroorzaakt, kunnen de symptomen van buikgriep licht verschillen. De typische symptomen zijn echter verschillende combinaties van:

• Misselijkheid
• Braken
• Diarree

Meestal word je vrij plotseling ziek. Normaal gaat het braken na één of twee dagen over, maar het komt vaak voor dat de diarree wat langer aanhoudt.

Buikgriep brengt een risico op uitdroging en dehydratatie met zich mee. Zowel overgeven als diarree zorgen ervoor dat jij of je kind veel vocht verliest, en de ziekte maakt het moeilijk om vocht binnen te krijgen via eten en drinken. Tekenen van uitdroging zijn:

• Donkere urine
• Kleine hoeveelheid urine
• Dorst
• Droge mond
• Zwakte, lusteloosheid en irritatie (vooral bij jonge kinderen)

In sommige gevallen kun je ook koorts en lichaamspijn ervaren die geassocieerd worden met een maag-darmontsteking.

Een huisarts stelt de diagnose van buikgriep op basis van de symptomen en een onderzoek van de buik. Soms zijn bijkomende onderzoeken nodig, bijvoorbeeld wanneer je heel erg ziek bent of hoge koorts hebt. Dan kan er soms beslist worden om een stoelgangsstaal te onderzoeken. Ook bij een vermoeden van een voedselvergiftiging of als je terugkomt van een reis in het buitenland kan dit zinvol zijn. In een zeldzaam geval  is ook een bloedonderzoek nodig.

Is buikgriep besmettelijk?

Buikgriep is zeer besmettelijk. Dit gebeurt gemakkelijker in drukke omgevingen zoals crèches, scholen en ziekenhuizen. Het komt vooral voor bij kinderen, die gemakkelijker besmet raken dan volwassenen omdat hun immuunsysteem minder ontwikkeld is.

Wat is de incubatietijd van buikgriep?

De incubatietijd is de tijd tussen het moment dat je besmet raakt en het moment dat je symptomen krijgt. In de meeste gevallen is de incubatietijd bij buikgriep twee tot drie dagen, maar het kan ook korter of langer zijn afhankelijk van het type virus of bacterie.

Wat kun je zelf doen bij buikgriep?

Voorkomen is beter dan genezen. Om de verspreiding van buikgriep tegen te gaan en te voorkomen dat je zelf besmet raakt, is het heel belangrijk om:

• Je handen te wassen voor elke maaltijd
• Grondig je handen te wassen na elk toiletbezoek
• Je eigen handdoek te gebruiken
• Het toilet af te vegen en schoon te houden

Bij buikgriep is het belangrijkste om gehydrateerd te blijven om uitdroging te voorkomen. Je hebt meer vocht nodig dan normaal omdat je er veel verliest wanneer je braakt en diarree hebt. Volg de onderstaande adviezen:

• Drink indien mogelijk kleine hoeveelheden, zelfs tijdens de braakfase van de ziekte. Bied kinderen ook vocht aan, zelfs als ze nog overgeven. Je kunt je kind gewoon eten aanbieden in kleinere hoeveelheden. Kies licht verteerbaar voedsel zoals soep, yoghurt, koekjes en fruit. Deze zijn gemakkelijker te verteren. Vermijd vezelrijk voedsel, dat meer diarree in de hand kan werken.
• Heeft je baby tekenen van uitdroging? Onderbreek de borstvoeding niet. Het kan ook nodig zijn om je baby vloeistoffen in kleine porties te geven met een fles, lepel of spuit, omdat de ziekte het moeilijk kan maken voor je baby om genoeg melk binnen te krijgen.
• Drink vaak kleine beetjes. Dit kan helpen tegen de misselijkheid en maakt het makkelijker om vocht vast te houden.
• Laat kinderen kiezen wat ze willen drinken, zodat ze iets binnenkrijgen. Als ze echter zoete dranken willen zoals sapjes en frisdrank, is het een goed idee om deze aan te lengen, anders zal de hoeveelheid vocht in de darmen toenemen en de diarree verergeren.
• Drink vochtvervangers. Deze bevatten suiker en zouten in de juiste balans, zodat het lichaam kan herstellen wat het is kwijtgeraakt door braken en diarree. Er zijn ook vochtvervangers speciaal voor kinderen. Je kunt in de apotheek vochtvervangers voor zowel kinderen als volwassenen kopen. Als je geen flesvoeding kunt gebruiken, kunnen kleine hoeveelheden zoute koekjes of iets dergelijks helpen.
• Vermijd koffie, sigaretten en alcohol als je ziek bent.

Als er pijn en steken zijn rond de anus door veel diarree, kun je in plaats van afvegen met papier, proberen je billen te wassen of te douchen na elk toiletbezoek en dan voorzichtig af te vegen met een handdoek zonder te wrijven. Het is ook een goed idee om je anus in te smeren met een vette zalf.

Behandeling van buikgriep

Volg het advies in de paragraaf hierboven om uitdroging te voorkomen. In zeldzame gevallen kan behandeling met antibiotica nodig zijn als de buikgriep wordt veroorzaakt door een bacterie.

Er zijn medicijnen tegen diarree, die ook zonder voorschrift verkrijgbaar zijn. Deze mogen niet worden gebruikt bij buikgriep, omdat de diarree de manier van het lichaam is om het virus dat het lichaam heeft geïnfecteerd weg te spoelen. Medicatie wordt alleen aanbevolen als je veel vocht hebt verloren, of tijdelijk in speciale situaties, zoals voor een vlucht die je niet kunt uitstellen.

Als jij of je kind veel vocht heeft verloren en lijdt aan uitdroging, kan het nodig zijn om in het ziekenhuis te worden opgenomen om de vochtbalans te herstellen. Dit kan worden gedaan door jou of je kind een zoutoplossing te geven via een voedingssonde via de neus in de maag, of via een infuus rechtstreeks in de bloedbaan.

Wanneer moet je medische hulp inschakelen?

Zoek ook medische hulp als een van de volgende situaties van toepassing is:

• Een jong kind reageert niet, wil niet spelen en is niet zichzelf.
• Je hebt tekenen van uitdroging, d.w.z. dorst en droge mond, met donkergekleurde urine en weinig urine die eruit komt.
• Je bent erg moe en zwak.
• Je hebt een maagziekte en diabetes, hartfalen of een andere ernstige ziekte, of je gebruikt bepaalde medicijnen tegen een hoge bloeddruk.
• Je hebt al langer dan een week diarree.
• Je moet al meer dan 24 uur overgeven zonder beter te worden.
• Je hebt diarree gekregen na een verblijf in het buitenland.

Zoek onmiddellijk medische hulp als een van de volgende situaties van toepassing is:

• Je hebt overgegeven of hebt diarree met hoge koorts en koude rillingen.
• Je hebt bloederig braaksel of diarree.
• Je hebt ernstige buikpijn, zelfs na braken of diarree.

Hoe kan Doktr je helpen?

Via de Doktr-app spreek je snel met een erkende huisarts via video, zonder afspraak. De huisarts kan je helpen bij het beoordelen van de symptomen, je advies geven en een correcte behandeling voorschrijven.

Schreef de dokter medicatie voor? Dan vind je de voorschriften meteen terug in de app of op je elektronische identiteitskaart (eID). Te ziek om te werken? Dan ontvang je een digitaal ziektebriefje in de app.

Krijg snel hulp in de Doktr-app

Veelgestelde vragen

Hier hebben we enkele korte vragen en antwoorden over buikgriep verzameld.

• Hoe krijg je buikgriep?

  Buikgriep wordt veroorzaakt door een infectie in de darmen, meestal door virussen maar soms ook door bacteriën of parasieten. Er zijn veel verschillende soorten virussen die gastro-enteritis kunnen veroorzaken. Ze worden meestal op een van de volgende manieren overgedragen:

  • Via de ontlasting van iemand die al een maagvirus heeft. Als de handen niet goed gewassen worden na een toiletbezoek, kan de infectie zich verspreiden naar anderen.
  • Sommige virussen die buikgriep veroorzaken kunnen worden overgedragen via speeksel, hoesten of braken.
  • Besmetting kan ook indirect plaatsvinden via oppervlakken, waar het buikgriepvirus lang kan overleven.

  Je kunt dus besmet worden door:

  • Het drinken van water dat besmet is met het buikgriepvirus
  • Het eten van voedsel dat is afgespoeld in besmet water zonder daarna te zijn gekookt, zoals bevroren bessen
  • Het eten van besmet voedsel dat daarna niet is gekookt
  • Het eten van besmet voedsel dat niet goed is bewaard, bijvoorbeeld te warm
  • Eten of drinken binnenkrijgen dat is aangeraakt door een besmette persoon
  • In de buurt zijn van mensen die een maag-darmontsteking hebben
  • Aanraken van bijvoorbeeld een deurklink of een ander oppervlak dat is aangeraakt door een zieke persoon die zijn handen niet goed heeft gewassen, of waarop is gehoest door een zieke
• Heb je een voedselvergiftiging of buikgriep?

  De symptomen van buikgriep en voedselvergiftiging lijken sterk op elkaar. Bij beiden is er sprake van buikpijn, diarree en braken.

  De oorzaak is echter anders. Voedselvergiftiging wordt veroorzaakt door het eten van verontreinigd voedsel, terwijl buikgriep een infectieziekte is die wordt overgedragen via een andere persoon. Bij buikgriep kun je soms ook last hebben van koorts.

• Hoelang duurt buikgriep?

  Buikgriep houdt meestal 2 tot 3 dagen hevig aan, waarna de diarree stilaan vermindert. Uitzonderlijk kunnen de klachten tot 10 dagen duren.

• Hoe lang ben je besmettelijk?

  Het is belangrijk om te beseffen dat je een lange tijd besmettelijk kunt zijn. De exacte tijd is afhankelijk van het type virus of bacterie. Bij het rotavirus ben je bijvoorbeeld tot acht dagen na de eerste ziektedag besmettelijk, terwijl bij het norovirus je ontlasting drie weken besmettelijk kan blijven.