Endometriose

Wat is endometriose?

Endometriose is een aandoening waarbij vreemd weefsel dat lijkt op baarmoederslijmvlies zich buiten de baarmoeder bevindt. Dit weefsel heeft veel meer verschillen dan gelijkenissen met baarmoederslijmvlies en kan zich overal in het lichaam bevinden. Het is belangrijk om te begrijpen dat endometriose geen baarmoederslijmvlies is.

Het endometrium is de naam van het weefsel dat de binnenkant van de baarmoeder bedekt. Het kan uiteindelijk uitgroeien tot grote weefselgebieden die endometriumzakjes worden genoemd, vaak op de eierstokken en de buikwand.

Het weefsel kan ook aan de buitenkant van de baarmoeder worden gevonden, op het middenrif, op (been)zenuwen, de blaas, darm of het buikvlies. In zeldzame gevallen kan endometriose op totaal andere plaatsen voorkomen, zoals de longen.

Deze weefsels veroorzaken hevige pijn, vooral tijdens de menstruatie. Het endometriumweefsel gedraagt zich als het baarmoederslijmvlies. Het wordt dikker, breekt af en bloedt zelf niet, maar irriteert de omliggende weefsels die kunnen bloeden. Maar omdat het op de verkeerde plaats zit, heeft het geen manier om uit het lichaam te komen en komt het vast te zitten. Dat kan leiden tot littekenweefsel en verklevingen.

Op welke leeftijd kun je endometriose krijgen?

Endometriose komt vooral voor bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd vanaf het einde van de tienerjaren tot de vroege veertiger jaren. Echter, het is belangrijk te benadrukken dat endometriose niet alleen in de vruchtbare jaren voorkomt. Veel vrouwen ervaren al symptomen op zeer jonge leeftijd, soms zelfs voor het einde van hun tienerjaren.

Bovendien verdwijnt endometriose niet vanzelf na de menopauze. Het is niet ongewoon dat patiënten zelfs na de menopauze blijven kampen met de klachten van endometriose.

Wat is de oorzaak van endometriose?

Wat precies de oorzaak is van endometriose is niet duidelijk. Het is waarschijnlijk een combinatie van verschillende factoren, waaronder genetica, immunologie en omgeving.

Een veelgehoorde theorie is dat het menstruatiebloed dat cellen of delen van het baarmoederslijmvlies bevat, terug door de eierstokken naar de buik is gestroomd in plaats van het lichaam te verlaten. Dat wordt retrograde menstruatie genoemd.

Studies hebben aangetoond dat de kans groter is dat je de aandoening hebt als je een genetisch familielid hebt met endometriose.

Wat zijn de symptomen van endometriose?

Het meest voorkomende symptoom van endometriose is hevige pijn, maar de symptomen verschillen van persoon tot persoon. Het komt vaak voor dat de symptomen beginnen in de adolescentie. Andere symptomen zijn:

• Hevige menstruatiepijn die kan beginnen voor je menstruatie en tijdens je menstruatie enkele dagen kan aanhouden
• Pijn tijdens het vrijen
• Buikpijn bij het plassen of bij ontlasting, vooral tijdens de menstruatie
• Langere en zwaardere menstruaties en/of tussentijds bloedverlies
• Onvruchtbaarheid, moeite om zwanger te worden
• Maagproblemen zoals diarree, obstipatie of winderigheid, vooral tijdens je menstruatie
• Zich onwel voelen, vermoeidheid, misselijkheid

Deze symptomen verdwijnen meestal na de menopauze, maar bij sommige mensen blijft de pijn.

Wat kun je zelf doen?

Hier zijn enkele voorbeelden van dingen die je zelf kunt doen om de pijn te verlichten:

• Hitte. Een verwarmd kersenpitkussen op je buik kan goed voelen.
• Voeding. De pijn kan variëren afhankelijk van je dieet. Hou bij wat je eet en hoe je je daarna voelt om te bepalen waardoor je minder pijn hebt.
• Lichaamsbeweging. Lichaamsbeweging is effectief tegen pijn.

Behandeling van endometriose

Er bestaat geen genezing voor endometriose, maar het kan wel verlicht, behandeld en gecontroleerd worden. Na de menopauze, wanneer je stopt met menstrueren, verdwijnt de ziekte niet vanzelf. De behandeling wordt afgestemd op je klachten en levenssituatie, bijvoorbeeld als er een wens is om te proberen zwanger te worden.

De meeste behandelingen voor endometriose bestaan uit het toedienen van hormonen om je menstruatie te stoppen en het verlichten van de pijn met medicijnen. In sommige gevallen is het echter noodzakelijk om het endometrioseweefsel operatief te verwijderen.

De gouden standaard voor de behandeling van endometriose is operatief verwijderen via excisiechirurgie door een ervaren endo-expert. Dit is geen optie voor sommige gevallen, maar altijd de aanbevolen aanpak, omdat hoe sneller het vreemde weefsel wordt verwijderd, hoe minder schade het kan aanrichten aan organen en weefsels. Helaas gebeurt het vaak dat artsen in eerste instantie hormonen voorschrijven, die alleen pijnverlichting kunnen bieden, maar niets doen aan het echt aanwezige endometrioseweefsel. Hierdoor kan het weefsel verder interne schade aanrichten en de aandoening verergeren.

Endometriose gaat vaak gepaard met periodes van ziekteverlof, herhaalde operaties, moeilijkheden bij het krijgen van kinderen en daaropvolgende vruchtbaarheidsbehandelingen. Psychotherapie kan helpen bij het omgaan met pijn en andere gevolgen.

Wanneer moet je medische hulp inschakelen?

Als je last hebt van hevige pijn tijdens je menstruatie die niet echt overgaat met vrij verkrijgbare medicijnen, of als je andere symptomen hebt die mogelijk te wijten zijn aan endometriose, moet je medische hulp inroepen.

Hoe kan Doktr je helpen?

Dankzij de Doktr-app kun je snel met een huisarts of psycholoog spreken via video, zonder dat je een afspraak hoeft te maken.

Als endometriose wordt vermoed, is een lichamelijk onderzoek vereist. Helaas kunnen we hier op dit moment niet mee helpen.

Na diagnose kunnen de erkende huisartsen op de Doktr-app je wel helpen met verdere begeleiding en medicatie.

Krijg snel hulp in de Doktr-app

Meer lezen

• Vaginale jeuk
• Vaginisme
• De pil (anticonceptiepil)