Astma

Wat is astma?

Astma is een chronische ontsteking van je onderste luchtwegen.

De onderste luchtwegen bestaan uit een luchtpijp, luchtpijptakken (bronchiën) en het longweefsel (longblaasjes). Je luchtpijptakken zijn bij astma eigenlijk continu ontstoken en daardoor overgevoelig voor prikkels.

Daardoor zwelt het slijmvlies in je luchtpijptakken op en is de doorstroming van lucht geblokkeerd. Dat kan zorgen voor astma-aanvallen met kortademigheid, piepende ademhaling en hoesten.

Wat zijn de symptomen van astma?

Je kunt astma herkennen aan de voornaamste klachten:

• Kortademigheid

Je kunt vooral vroeg in de ochtend, na het sporten (vooral bij koud weer) of bij een verkoudheid last hebben van kortademigheid.

• Moeilijke of piepende ademhaling

Een moeilijke of piepende ademhaling komt vaak gelijktijdig voor met kortademigheid.

• Hoesten

Het hoesten komt vaak ‘s nachts op. Het gaat dan om een droge prikkelhoest of een slijmhoest.

De klachten kunnen heel wisselend optreden, zowel in aantal periodes (veel of weinig klachten) als in de ernst van de opstoten (korte duur of lange duur). Bij een aanval van lange duur kun je last hebben van benauwdheid en druk op de borst. Ook gaat het gepaard met een minder goede conditie en een algemene vermoeidheid.

De klachten variëren ook sterk van persoon tot persoon.

Wat is de oorzaak van astma?

De prikkels die astma uitlokken kunnen allergisch of niet-allergisch zijn. Voor die prikkels ben je dan overgevoelig. Vaak reageren je longen hier meteen op, maar het kan ook pas na enkele uren zijn.

Het risico op het ontwikkelen van astma neemt dus toe bij de volgende factoren:

Allergische prikkels. Astma gaat vaak gepaard met een aangeboren aanleg voor allergieën:

• Pollen van bomen, grassen of onkruiden
• Huisstofmijt
• Huidschilfers van dieren
• Schimmels

Niet-allergische prikkels

• Infectie van de luchtwegen zoals verkoudheid of griep
• Koude lucht, mist of temperatuurwisselingen
• Rook van (e-)sigaretten
• Luchtvervuiling door uitlaatgassen
• Lucht van parfum, schoonmaakmiddelen, verf of bak- en braadluchtjes
• Stress, heftige emoties of hyperventilatie
• Actief bewegen of sporten

Medicatie

• Bepaalde personen met astma kunnen reageren op bepaalde medicijnen bijvoorbeeld sommige pijnstillers zoals Ibuprofen.

Erfelijkheid

• Binnen een familie hebben vaak meer mensen astma of een andere allergie. Die aangeboren aanleg om allergisch te reageren op normale, niet-levensbedreigende stoffen of omstandigheden wordt ook wel atopie genoemd.

Wat kun je zelf doen?

Prikkels vermijden

Als astmapatiënt vermijd je best zoveel mogelijk de allergische en niet-allergische prikkels die jouw klachten uitlokken.  Voor de allergische prikkels kan een allergietest duidelijker maken welke prikkels dit voor jou zijn. Probeer je leef- en werkomgeving zo prikkelvrij mogelijk in te richten.

Stoppen met roken

Als je rookt en astma hebt, raden we je aan om daarmee te stoppen. Sigarettenlucht is schadelijk voor personen met astma. Het gaat hier zowel om zelf roken, passief meeroken en e-sigaretten. De sigarettenlucht is namelijk een prikkelende stof waardoor de longen gevoeliger worden.

Door het inademen van deze lucht kun je vaker en meer ernstige astmaklachten krijgen. Bovendien werken je medicijnen voor astma minder goed door de sigarettenlucht. Een ander negatief effect kan zijn dat het blijvende schade kan veroorzaken aan je longen. Dan spreken we van een chronische obstructieve longziekte ook wel chronische bronchitis of rokerslong genoemd.

Blijf bewegen

Alhoewel lichaamsbeweging een prikkelende factor kan zijn, is het toch van belang om te blijven bewegen. Je moet ervoor zorgen dat je fit blijft. Ook als astmapatiënt kan je onder goede begeleiding topsporter zijn!

Beweeg daarom elke dag minstens een halfuur en zorg daarbij altijd voor een goede warming-up. Bij koud weer is het best om zoveel mogelijk door je neus te ademen.  Lukt dit toch moeilijk? Bespreek het dan met je huisarts.

Een gezond lichaamsgewicht behouden

Aangezien overgewicht niet bevorderlijk is bij astma is het van belang een gezond lichaamsgewicht te behouden. Een gezond voedingspatroon met veel groeten en fruit zorgt namelijk voor meer controle. En natuurlijk zorgt dit ook voor een betere algemene gezondheid.

Behandeling van astma

Astma is gelukkig goed te behandelen. Je kunt medicijnen tegen astma inademen zodat ze rechtstreeks lokaal kunnen inwerken op je luchtwegen. Dat zorgt ervoor dat je klachten onder controle blijven.

We kunnen spreken van twee soorten behandelingen:

Aanvalsbehandeling

Door een kortwerkende luchtwegverwijder in een puffer te gebruiken kun je een astma-aanval snel onder controle krijgen. Die medicijnen maken de buisjes in je longen wijder, waardoor je binnen 10 tot 30 minuten terug beter kunt ademen. Deze behandeling is doeltreffend als je je klachten wil aanpakken wanneer ze zich voordoen.  

Onderhoudsbehandeling

Dankzij een onderhoudsbehandeling zorg je ervoor dat het aantal astma-aanvallen vermindert op lange termijn. Hiervoor dien je ontstekingsremmers, inhalatiecorticosteroïden, te nemen (in inhalatievorm of tabletvorm) die de ontsteking gaan bestrijden in je luchtwegen. Die medicatie vermindert de zwelling van het slijmvlies in je luchtpijptakken en zorgen ervoor dat de spieren rond je luchtpijptakken minder samentrekken. Het zal de aanval dus niet volledig doen verdwijnen, maar het aantal aanvallen zal er op lange termijn wel door afnemen.

De arts kan er ook voor kiezen om een langwerkende luchtwegverwijder toe te voegen als de inhalatiecorticosteroïden onvoldoende effect hebben op het aantal astma-aanvallen. Zo bestaan er 2-in-1 inhalatoren met zowel een corticosteroïd als een langwerkende luchtwegverwijder.

Het is van belang om na een aantal maanden op controle te gaan bij je huisarts. Zo kan de huisarts beoordelen of je astma onder controle blijft dankzij de voorgeschreven behandeling.  Eventueel kan de huisarts er dan voor kiezen om de dosis inhalatiecorticosteroïden of puffers te verlagen of weg te laten. Op die manier gebruik je geen onnodig hoge of overbodige dosissen medicatie.

Wanneer moet je contact opnemen met een huisarts?

Neem contact op met je huisarts in de volgende situaties:

• Je klachten verminderen niet
• Je hebt problemen of vragen over je medicatie
• Je hebt ‘s nachts ook last van je klachten

Als je opeens heftige klachten van je astma ervaart en die niet verminderen na gebruik van je medicijnen, heb je last van een status astmaticus. Bel dan onmiddellijk je huisarts als je benauwdheid ervaart, een hoge hartslag en een snelle ademhaling hebt.

Laat iemand in je omgeving direct de spoeddienst opbellen via 112 als:

• Je suf wordt en geen antwoord meer kunt geven op vragen
• Je je zo uitgeput voelt dat je het gevoel hebt niet meer te kunnen ademhalen
• Je huid blauwpaars wordt

Hoe kan Doktr je helpen?

Via de Doktr-app spreek je snel met een erkende huisarts via video, zonder afspraak. De huisarts kan je helpen bij het beoordelen van de symptomen, je advies geven en een correcte behandeling voorschrijven.

Schreef de dokter medicatie voor? Dan vind je de voorschriften meteen terug in de app of op je elektronische identiteitskaart (eID).

Krijg meteen hulp in de Doktr-app

Veelgestelde vragen

• Is astma te genezen?

  Astma is een chronische aandoening die meestal een langdurige opvolging en behandeling vraagt. Dankzij correcte medicatie kun je de klachten wel onder controle houden. Dit zal er ook voor zorgen dat de ernstige aanvallen verminderen. Op die manier verbeter je je levenskwaliteit!

• Hoe vaak komt astma voor?

  Bij de Belgische bevolking heeft 6 tot 9% procent last van astma. Astma komt zowel voor bij kinderen als bij volwassenen. Het kan dus op elke leeftijd voorkomen.

  Het begint vaak wel op kinderleeftijd. Astma is dan ook de meest voorkomende chronische aandoening bij kinderen. Tachtig percent krijgt de diagnose van astma voor hun twintigste levensjaar. Vaak verminderen of verdwijnen de klachten van astma tijdens de puberteit.

• Is een astma-aanval gevaarlijk?

  Een astma-aanval kan een heel angstig en benauwend gevoel geven, maar het is niet direct gevaarlijk.

  Als astmapatiënt is het wel aangeraden om op de volgende zaken te letten:

  • Bepaalde aspirines of andere ontstekingsremmers (bv. Ibuprofen) kunnen astma veroorzaken
  • Medicatie tegen hartkloppingen en/of een verhoogde bloeddruk (bètablokkers) kan de klachten van astma uitlokken
  • Het griepvirus kan klachten van astma uitlokken. Daarom is het ook aangeraden om je als astmapatiënt jaarlijks te laten vaccineren.

  Breng een huisarts dus zeker op de hoogte als je astma hebt bij het voorschrijven van medicatie.

• Hoe kun je zelf je waarden opvolgen?

  Voor de opvolging van je astma krijg je als patiënt een peakflowmeter mee, waarmee je de longinhoud en peakflowcapaciteit van de longen kunt testen en meten. Daardoor kun je als patiënt zelf je waarden altijd opvolgen en bijhouden. Bovendien zijn er ook digitale peakflowmeters die je waarden automatisch opslaan.

  Je gebruikt de peakflowmeter door heel hard in te ademen en daarna in volle kracht uit te blazen op het mondstuk. Aan de hand daarvan meet het apparaat de kracht waarmee je uitademt. Dankzij de peakflowmeter kun je controleren wat de effecten zijn van je medicatie en levensstijl op je longvolume.

  Door het bijhouden van je waarden in een dagboek of digitaal via een app, kan je huisarts de evolutie van je ziekte begrijpen en het effect van jouw behandeling beoordelen.