Tekenbeet

Wat is een teek?

Teken zijn kleine spinachtige mijten die bloed zuigen om te groeien en zich te ontwikkelen. Ze doen dat in elk stadium van hun ontwikkeling, eerst van larve tot nimf en vervolgens tot volwassen rups.

De larve ziet eruit als een kleine rivierkreeft en is ongeveer een halve millimeter lang. De nimf is ongeveer een millimeter groot en de volwassen rups is tussen de 3 en 4 millimeter groot. Als de rups vol bloed zit, kan hij veel groter worden, tot wel 1,5 cm lang.

Het tekenseizoen loopt van maart tot november, wanneer de teken actief zijn in het bos en in hoog gras.

Symptomen van een tekenbeet

Tekenbeten komen meestal voor waar de huid dun is, zoals op de onderbenen, in de plooien van de knieën en in de lies. Bij kinderen komen tekenbeten vaak voor op de romp, hoofdhuid, nek of achter het oor.

De bijtplaats jeukt meestal een paar dagen en het is niet ongewoon om na een tekenbeet uitslag te krijgen. Bij een lichte huid kan het gebied rond de tekenbeet er een paar dagen licht rood uitzien, en het krijgen van een rood bultje na een tekenbeet is normaal. Op een donkere huid is de roodheid moeilijker te zien.

Welke ziektes kunnen teken verspreiden?

Teken kunnen een aantal ziekten verspreiden; de meest voorkomende zijn de ziekte van Lyme en TBE (tekenencefalitis). TBE wordt veroorzaakt door een virus en komt alleen voor in bepaalde risicogebieden. Als je woont of veel tijd doorbrengt in een gebied waar TBE voorkomt, moet je je laten vaccineren.

De ziekte van Lyme wordt veroorzaakt door een bacterie en kan daarom worden behandeld met antibiotica. Er bestaat geen vaccin voor de ziekte van Lyme. Als je de teek na een beet snel verwijdert, is de kans op besmetting klein, want de teek moet normaal gesproken minstens 24 uur vastzitten om de bacterie van de ziekte van Lyme over te brengen.

Wat kun je zelf doen?

Je kunt proberen te voorkomen dat je door neten wordt gebeten:

• Kijk goed naar je lichaam als je buiten bent, zodat je de teken kunt verwijderen voordat ze de kans krijgen zich vast te zetten. Maak er een gewoonte van om tijdens het seizoen elke avond een tekencontrole te doen.
• Neem een douche en kam je haar nadat je buiten bent geweest. 
• Inspecteer je kleding aan de buiten- en binnenkant, zodat teken later niet kunnen bijten.
• Gebruik muggenspray op je huid en kleding. Antimuggenmiddelen met DEET of Icaridin kunnen ook werken tegen teken.

Als je in door teken aangetaste gebieden bent, is de aanbeveling om laarzen en een lichtgekleurde broek te dragen, waarbij de onderkant van de broek in de schachten van de laarzen is gestopt. Op het bovenlichaam wordt een wit T-shirt met korte mouwen aanbevolen.

Een shirt met korte mouwen is beter dan een shirt met lange mouwen, vooral als je bessen of paddenstoelen plukt en veel hurkt. Als je met je handen en armen naar de grond reikt om bessen of paddenstoelen te plukken, bestaat namelijk het risico dat er insecten op je handen kruipen. Als je een trui of shirt met lange mouwen draagt, heb je meestal geen tijd om de neten te observeren, vooral de kleine larven en nimfen, die dan onder de stof van de mouw van het shirt naar binnen kunnen kruipen. De neten kunnen dan bijvoorbeeld de oksel of hals bereiken, waar ze zich ongemerkt kunnen nestelen. Met blote armen is het gemakkelijker om eventuele vallen op de huid op te sporen, en kun je ze dan wegborstelen voordat ze de tijd hebben om langs de armen omhoog te kruipen en zich bijvoorbeeld aan de oksels of hals te hechten.

Hoe verwijder je een teek?

Als je een teek ontdekt die je al gebeten heeft, verwijder die dan zo snel mogelijk om het risico te verkleinen dat je de ziekteverwekkers van de teek binnenkrijgt. Doe het volgende:

• Trek met een pincet of tekenverwijderaar langzaam de teek recht naar buiten en pak de teek zo dicht mogelijk bij de huid vast.
• Was de huid rond de beet met water en zeep, of met een ontsmettingsmiddel na het verwijderen van de teek.
• Maak een foto van de tekenbeet zodat je kunt onthouden waar de teek gebeten heeft en het verloop kunt opvolgen.
• Als een deel van de teek in de huid achterblijft, stoot het lichaam dit meestal zelf af, dus laat het met rust. Als het er na een paar dagen nog zit, is de beet vaak licht ontstoken en kan het makkelijker zijn om het resterende stukje te verwijderen met een pincet of een naald.
• Als je de teek binnen 24 uur verwijdert, verklein je het risico dat de infectie wordt overgedragen. 
• Controleer de huid rond de tekenbeet gedurende drie maanden om te zien of je een toenemende roodheid hebt, want dit kan wijzen op een infectie door de Lyme-bacterie. Op een donkere huid is dit soort roodheid moeilijk waar te nemen. Het is dan vooral belangrijk om te letten op andere, meer algemene symptomen van de ziekte van Lyme, zoals spierpijn, gewrichtspijn en koorts.

Behandeling van een tekenbeet

Normaal gesproken is er voor tekenbeten geen behandeling nodig. Als je een of meer van de symptomen heeft die worden beschreven in de paragraaf "Wanneer moet je een arts raadplegen?", kan een antibioticakuur nodig zijn. In meer zeldzame gevallen kan een ziekenhuisopname nodig zijn.

Wanneer moet je een arts raadplegen?

Zoek hulp na een tekenbeet in de volgende gevallen:

• Je ontwikkelt ten minste een week na de beet een rode vlek op de huid waar je gebeten bent, die groeit tot een diameter van ten minste 5 centimeter. De roodheid kan volledig ondoorzichtig zijn of eruitzien als een rode kring, en kan moeilijker te zien zijn op een donkere huid.
• Enige tijd na een tekenbeet krijg je hoofdpijn, spier- of gewrichtspijn, koorts of voel je je ongewoon moe.

Zoek spoedeisende medische hulp als je na een beet last krijgt van stijfheid in de nek, ernstige hoofdpijn, verlamming van het gezicht of andere lichaamsdelen.

Het is goed om te weten dat het ongemak van een tekenbeet normaal gesproken vanzelf overgaat en dat de meeste mensen geen behandeling nodig hebben.

Hoe kan Doktr je helpen?

Via de Doktr-app spreek je snel met een erkende huisarts via video, zonder afspraak. De huisarts kan je helpen bij het beoordelen van de symptomen, je advies geven en een correcte behandeling voorschrijven.

Schreef de dokter medicatie voor? Dan vind je de voorschriften meteen terug in de app of op je elektronische identiteitskaart (eID).

Krijg snel hulp in de Doktr-app

Veelgestelde vragen

• Hoe herken je een tekenbeet?

  Je kunt een tekenbeet herkennen aan een minuscuul zwart puntje met de vastgehechte teek in de huid. Tekenbeten worden meestal licht rood en jeuken vaak een paar dagen.

  Als de teek een besmettelijke stof bij zich heeft gedragen, kun je een roodheid op de huid rond de beet krijgen die groeit tot meer dan 5 centimeter in diameter, meestal 1-4 weken na de beet. Als dat gebeurt, moet je medische hulp inroepen. Houd er rekening mee dat zulke roodheid moeilijk te zien kan zijn op een donkere huid.

• Hoe lang jeuken tekenbeten?

  Tekenbeten jeuken normaal gesproken een paar dagen.