Vaccinatie tegen COVID-19 en mogelijke bijwerkingen

Een zo groot mogelijk deel van de bevolking vaccineren tegen COVID-19 is de beste manier om de pandemie onder controle te krijgen. Wie volledig gevaccineerd is, heeft een sterk verminderd risico op ernstige ziekte door besmetting met het virus. Een besmetting met COVID-19 kan namelijk erg gevaarlijk zijn. Ook jonge mensen kunnen erg ziek worden of langdurige klachten krijgen. Door je te laten vaccineren, bescherm je niet alleen jezelf maar ook de mensen met wie je in contact komt. Het vaccin zorgt er namelijk voor dat je veel minder besmettelijk bent wanneer je toch in contact zou komen met het virus.

Het vaccin wordt gegeven in de vorm van een injectie in een spier van de bovenarm. Hou er dus rekening mee dat je de bovenarm eenvoudig vrij kan maken. Na de vaccinatie word je meestal gevraagd om 15 minuten te wachten zodat een mogelijke ernstige allergische reactie snel gespot en behandeld kan worden. Afhankelijk van het type vaccin heb je één of twee vaccinaties nodig.

Zoals alle medicatie en vaccinaties kan ook deze vaccinatie bijwerkingen veroorzaken. Ze komen niet bij iedereen voor en de bijwerkingen zijn meestal licht. Het risico op ernstige of langdurige bijwerkingen is zeer laag, maar kan nooit helemaal worden uitgesloten. De vaccins tegen covid-19 die momenteel goedgekeurd zijn, hebben allen de verschillende fasen van klinische proeven doorstaan en zijn veilig voor gebruik. Zeer zeldzame bijwerkingen komen soms pas aan het licht na miljoenen vaccinaties. Daarom blijft er een monitoringsysteem om deze zeldzame bijwerkingen te kunnen onderzoeken en eventueel in te grijpen.

De meest voorkomende bijwerkingen zijn licht tot matig van aard en zijn aanwezig van enkele uren na de vaccinatie tot enkele dagen na de vaccinatie. De meeste klachten zijn na 48 uur al weer verdwenen. Je kan op voorhand niet voorspellen wie last zal krijgen van bijwerkingen.

De meest gemelde bijwerkingen zijn een pijnlijke en soms rode plek op de bovenarm waar de vaccinatie werd gegeven, vermoeidheid, hoofdpijn, spierpijn en koorts. Twijfel je of jouw bijwerkingen normaal zijn, raadpleeg dan een dokter. Je kan hiervoor een dokter spreken via de doktr app.

Ernstige allergische reacties zijn eerder zeldzaam. Toch wordt aan iedereen gevraagd om 15 minuten in observatie te blijven na het krijgen van een vaccinatie om dit te kunnen monitoren. Aan mensen met een verhoogd risico op een ernstige allergische reactie, wordt er soms gevraagd om 30 minuten in observatie te blijven.

De soort bijwerkingen komen vrij goed overeen tussen de verschillende vaccins maar de frequentie waarin ze voorkomen, kan wat verschillen. Bij de mRNA- vaccins, zoals Pfizer/Biontech en Moderna, worden de bijwerkingen vaker gemeld bij de tweede dosis. Bij het vaccin van Astrazeneca zorgt de tweede dosis meestal voor lichtere klachten.

Hieronder zie je een overzicht van de meest voorkomende bijwerkingen bij de verschillende coronavaccins volgens de bijsluiters. Deze lijst wordt regelmatig bijgewerkt door de producenten van de vaccins.

Pfizer/Biontech (Comirnaty)

• pijn op de plaats van injectie (> 80 %),
• vermoeidheid (> 60 %),
• hoofdpijn (> 50 %),
• spierpijn en koude rillingen (> 30 %),
• gewrichtspijnen (> 20 %),
• koorts (> 10 %, vaker koorts na de tweede dosis),
• zwelling van injectieplaats (> 10 %).

Moderna (COVID-19 Vaccine Moderna)

• pijn op de plaats van injectie (92 %),
• vermoeidheid (70 %),
• hoofdpijn (64,7 %),
• spierpijn (61,5 %),
• gewrichtspijnen (46,4 %),
• koude rillingen (45,4 %),
• misselijkheid/braken (23 %),
• zwelling/gevoeligheid van klieren in oksel (19,8 %),
• koorts (15,5 %),
• zwelling op de plaats van injectie (14,7 %),
• roodheid (10 %).

AstraZeneca (Vaxzevria)

• gevoeligheid van de plaats van injectie (63,7 %),
• pijn op de plaats van injectie (54,2 %),
• hoofdpijn (52,6 %),
• vermoeidheid (53,1 %),
• spierpijn (44 %),
• malaise (44,2 %),
• koorts waaronder koortsig gevoel (33,6 %) en koorts > 38 °C (7,9 %)),
• koude rillingen (31,9 %),
• gewrichtspijnen (26,4 %),
• misselijkheid (21,9 %).

Janssen (COVID-19 Vaccine Janssen)

• pijn op de plaats van injectie (48,6 %),
• hoofdpijn (38,9 %),
• vermoeidheid (38,2 %),
• spierpijn (33,2 %),
• misselijkheid (14,2 %),
• koorts > 38°C (9%)

Je kan paracetamol nemen om de bijwerkingen van het COVID-19 vaccin te verminderen. Het heeft niet veel nut om dit op voorhand in te nemen, gezien paracetamol vrij snel werkt na inname. Neem dit dus enkel wanneer je last begint te krijgen van de bijwerkingen en neem niet meer dan de aanbevolen dosis. Bij een gezonde volwassene is de maximum dagelijkse dosis van paracetamol 4 gram, verspreid over 4 innames van 1 gram per keer (lees de bijsluiter voor meer details).

Bij het coronavaccin van AstraZeneca en Janssen zijn er een aantal meldingen van bloedstollingsstoornissen in de weken na het toedienen van het vaccin. Hoewel deze bijwerking extreem zeldzaam is, wordt aangeraden om na de vaccinatie 2 tot 3 weken alert te blijven voor klachten die kunnen wijzen op bloedklonters zoals kortademigheid, pijn op de borst, aanhoudende buikpijn, zwelling van een been, toenemende hoofdpijn of wazig zicht en kleine rode vlekjes op het lichaam. Bij deze bijwerkingen is het aangeraden om meteen een arts te consulteren.

Er zijn geen aanwijzingen dat de coronavaccins nadelige effecten zouden hebben op lange termijn. De meeste bijwerkingen van vaccins doen zich voor binnen de 6 weken na vaccinatie en deze worden reeds opgemerkt in de klinische studies. Er is een speciaal bewakingssysteem om de veiligheid van de coronavaccins te blijven monitoren. Alle coronavaccins zijn gebaseerd op reeds bestaande constructies, waar reeds vele jaren gebruik van wordt gemaakt. Tot nu toe zijn er nooit nadelige lange termijn effecten van deze types vaccins gevonden.

De coronavaccins hebben geen negatieve gevolgen voor de vruchtbaarheid. De zogenaamde overeenkomst tussen de eiwitten van het vaccin en de placenta, is er eigenlijk amper. De antistoffen die hiertegen gemaakt worden, hebben dus geen effect op de placenta. Indien dit wel zo zijn, dan zouden infecties met reeds langer bekende banale coronavirussen die verkoudheden veroorzaken, ook de vruchtbaarheid kunnen aantasten en dit wordt helemaal niet waargenomen. Er is dus geen reden tot ongerustheid. Ook op de mannelijke vruchtbaarheid en spermakwaliteit, is er geen effect.