In België zou ongeveer een op de drie mensen te maken krijgen met slaapproblemen. Meestal zijn deze tijdelijk van aard en een gevolg van een specifieke gebeurtenis. Een op de tien Belgen slaapt chronisch slecht. Op maatschappelijk vlak zijn de gevolgen van slaaptekort groot. Verschillende studies tonen aan dat vermoeide werknemers tot 55% minder productief en 20% vaker afwezig zijn dan hun uitgeslapen collega’s.
Wat is slaaptekort?
Voor velen kan slaaptekort leiden tot slapeloosheid, wat wordt gedefinieerd als moeite om in slaap te vallen of in slaap te blijven, ook als daar voldoende gelegenheid en tijd voor is.
We spreken van acuut slaaptekort als iemand over een korte periode, meestal een paar dagen, minder goed slaapt. Af en toe een nacht niet goed kunnen slapen is niet leuk, maar niet zo erg.
Wanneer je met langdurig slaaptekort kampt, dat vaak drie maanden of langer aanhoudt, dan heb je last van chronisch slaaptekort. Chronisch slaaptekort of onvoldoende slaap kan zowel slaan op een voortdurend slaaptekort als op slechte slaap ten gevolge van slaapfragmentatie of andere slaapverstoringen.
Wat zijn de gevolgen van acuut slaaptekort?
Een slechte nachtrust kan vervelende gevolgen hebben de dag erna. Herken je een van de volgende signalen? Dan is het tijd om je nachtrust te verbeteren!
• Vermoeidheid: het meest voorkomende symptoom van slaaptekort is een extreem moe gevoel gedurende de dag. Misschien gaap je vaak of heb je moeite om alert te blijven.
• Duizeligheid: je licht in je hoofd voelen en je evenwicht verliezen is een ander symptoom van slaaptekort. Je kunt ook merken dat je moeite hebt om je te concentreren of te focussen op taken.
• Hoofdpijn: een ander veelvoorkomend symptoom van slaaptekort is aanhoudende hoofdpijn. Deze hoofdpijn kan variëren van mild tot ernstig en kan gepaard gaan met andere symptomen zoals misselijkheid en lichtgevoeligheid.
• Stemmingswisselingen: slaaptekort is gekoppeld aan verhoogde niveaus van angst en prikkelbaarheid. Dit kan leiden tot stemmingswisselingen, waaronder een depressief of overweldigd gevoel.
• Moeite met slapen: door slaaptekort kan het moeilijk worden om een goede nachtrust te krijgen, zelfs wanneer je probeert te rusten. Je kunt opmerken dat je vaak wakker wordt of je niet fris voelt na een volledige nachtrust.
• Geheugenproblemen: slaapgebrek kan je vermogen om informatie te onthouden en goed te verwerken aantasten. Mogelijk heb je moeite om herinneringen op te halen of kun je je moeilijk concentreren op taken.
• Gewichtstoename: slaaptekort kan de hormonen verstoren die het gevoel van honger en verzadiging regelen, wat leidt tot een beperkte eetlust met drang naar ongezond voedsel. Deze ongezonde keuzes leiden vervolgens tot gewichtstoename. Bij chronisch slaaptekort kan gewichtstoename ook optreden door de overmatige productie van het stresshormoon cortisol.
Wat zijn de oorzaken en symptomen van chronisch slaaptekort?
Mensen die lijden aan slapeloosheid ervaren een langere slaaplatentie (de tijd die nodig is om in slaap te vallen), worden tijdens de nacht frequent wakker, ontwaken 's morgens (te) vroeg en hebben het gevoel niet verkwikt te zijn. Het slaaptekort is dus te wijten aan slechte en onvoldoende slaap.
Chronisch slaaptekort kan een ernstig probleem vormen. Als het niet wordt aangepakt, kan het leiden tot ernstige gezondheidsproblemen.
Slaaptekort kan allerlei lichamelijke en geestelijke problemen veroorzaken. Dit zijn de meest frequente symptomen van chronisch slaaptekort:
• Moeite met concentreren en onthouden
• Slechte of riskante besluitvorming
• Gebrek aan energie
• Stemmingswisselingen zoals gevoelens van stress, angst of prikkelbaarheid
• Minder zin in seks
• Minder goede motoriek
• Zwakker immuunsysteem
• Hogere bloeddruk
• Hogere bloedsuikerwaarde
• Gewichtstoename (meer honger en minder (zin in) beweging)
• Huidproblemen zoals een slappere huid, meer rimpels en meer kans op eczeem, acné en ontstekingen
Hoe krijg je die goede nachtrust en wat kun je zelf doen?
Een goede nachtrust is essentieel voor lichaam en geest. Niet alleen helpt het je om overdag optimaal te functioneren, maar er zijn ook tal van gezondheidsvoordelen verbonden aan voldoende slaap. Een betere alertheid en concentratie, een betere lichamelijke gezondheid, een beter humeur en een beter geheugen behoren tot de grootste voordelen van een goede nachtrust.
Als je moeite hebt om in slaap te vallen of te blijven, zijn hier onze zes tips om je te helpen een betere nachtrust te krijgen:
1. Stel een consistent slaapschema op: elke dag op ongeveer dezelfde tijd naar bed gaan en wakker worden kan de interne klok van je lichaam helpen instellen en het gemakkelijker maken om in slaap te vallen.
2. Zet elektronica minstens een uur voor het slapengaan uit: het felle licht van elektronische apparaten kan de hersenen stimuleren en de slaap bemoeilijken. Vermijd het gebruik van elektronische apparaten ten minste een uur voor het slapengaan.
3. Probeer enkele ontspanningstechnieken: de tijd nemen om ontspanningstechnieken te beoefenen, zoals diepe ademhaling, meditatie of stretchen, kan helpen om stress te verlichten en je lichaam en geest te ontspannen, waardoor je gemakkelijker in slaap valt.
4. Minder cafeïne: indien je gedurende de dag veel cafeïne drinkt, kan dat het inslapen bemoeilijken en je slaapkwaliteit verstoren. Vermijd cafeïne na lunchtijd en probeer in plaats daarvan een kopje kruidenthee.
5. Beweeg regelmatig: regelmatige lichaamsbeweging helpt stress te verminderen, bevordert de slaapkwaliteit en kan zelfs helpen om gemakkelijker in slaap te vallen.
6. Heb oog voor de invloed van het interieur van je slaapkamer op je nachtrust: een fijne slaapomgeving begint natuurlijk bij een goed bed, waarbij je hoofdkussen en matras de hoofdrol spelen. Aangenaam beddengoed is ook niet geheel onbelangrijk. De verlichting in je slaapkamer, en ook de gordijnen, combineren praktische aspecten en sfeer. Het is erg belangrijk dat je slaapkamer de juiste temperatuur heeft. Die maakt immers dat je goed slaapt!
Een paar kleine ingrepen volstaan om je slaapproblemen te verminderen en de rustgevende slaap te krijgen die je nodig hebt om je 's ochtends fris en energiek te voelen. Probeer deze tips dus eens uit. Wie weet voorkomen ze dat je op de snoozeknop drukt!
Hier vind je meer tips om beter te slapen.
Wanneer moet je een arts raadplegen?
Heb je alle tips geprobeerd, maar lig je ’s nachts nog steeds klaarwakker in bed? Dan is het een goed idee om naar je huisarts te stappen of een arts te raadplegen via Doktr om een medische oorzaak uit te sluiten. Zeker als je al een langere periode moeite hebt om de hoeveelheid slaap te krijgen die je nodig hebt, is het belangrijk om actie te ondernemen. Pak je slaapproblemen tijdig aan voordat ze nog ernstiger worden. Een arts kan je symptomen bekijken en je strategieën aanreiken om je slaap te verbeteren. Hij of zij kan ook medicijnen voorschrijven of je doorverwijzen naar een slaapspecialist. Het is dus belangrijk om bij te houden hoeveel je elke nacht slaapt zodat de arts een duidelijk beeld krijgt van je probleem.
Hopelijk helpen de bovenstaande tips je om gezond te slapen en meer inzicht te krijgen in wat je zelf kunt doen om je slaapkwaliteit te verbeteren. Slaap zacht!
Bronnen:
Slaapproblemen | KU leuven
Gezondere leefstijl is beter dan medicatie | Vlaams instituut Gezond Leven
Slaaptekort sluimert op de werkvloer | Mensura
