Darmkanker

Darmkanker wordt in de medische wereld ook vaak ‘colorectale kanker’ genoemd. Tumoren kunnen voorkomen in de dikke darm (colon) en in de endeldarm (rectum).

Hierdoor kunnen we dus twee soorten onderscheiden:

·        Dikkedarmkanker: kwaadaardige cellen groeien in de wand van de dikke darm; dit is de meest voorkomende vorm van darmkanker (2/3 van de gevallen)

·        Endeldarmkanker: kwaadaardige cellen bevinden zich in de laatste 15 cm van de dikke darm (vlak bij de anus)

Veel voorkomende symptomen van darmkanker bij mannen en vrouwen zijn:

·        Onverklaarbaar gewichtsverlies

·        Langdurig verminderde eetlust

·        Aanhoudende vermoeidheid

·        Een veranderde ontlasting (onregelmatige stoelgang, verstopping of diarree)

·        Aanhoudende buikpijn of -krampen

·        Donkere of bloederige ontlasting

Darmkanker opsporen nog vóór er symptomen opduiken, is optimaal. Jammer genoeg zien we vaak dat bij het ontstaan van de symptomen de tumor al redelijk groot is. Daarom is het belang van preventie en screening bij darmkanker zo groot.

Hier is geen eenduidig antwoord. Vaak zijn er geen specifieke risicofactoren te identificeren, maar het spreekt voor zich dat ongezonde leefgewoontes het risico op darmkanker verhogen.

Enkele factoren die mensen vatbaarder kunnen maken voor darmkanker zijn:

·        Leeftijd: darmkanker komt voornamelijk voor bij volwassenen ouder dan 50 jaar. Vanaf die leeftijd is alert zijn en je laten screenen zeker een must.

·        Familiegeschiedenis: heeft iemand in je naaste familie darmpoliepen of dikkedarmkanker, wees dan zelf extra aandachtig en laat je zeker screenen.

·        Chronische darmontstekingen: wie lijdt aan de ziekte van Crohn in de dikke darm en patiënten met een langdurig bestaande actieve rectocolitis (langer dan 10 jaar), lopen een verhoogd risico op darmkanker.

·        Bepaalde erfelijke aandoeningen (weliswaar zeldzaam):

o   mensen met het syndroom van Lynch (HNPCC) hebben een hoger risico;

o   leden van een familie waar familiale adenomateuze polyposis (FAP) voorkomt. Deze aandoening is het gevolg van een genetische afwijking en deze mensen hebben een zeer grote kans op darmkanker.

Ga langs bij je huisarts als je last hebt van een van de symptomen. Je arts zal dan op basis van een grondige bevraging nagaan of verder onderzoek is aangewezen.

Onze erkende artsen of je vaste huisarts helpen je met het volgende:

·        Het beoordelen van je symptomen

·        Vragen over het bevolkingsonderzoek

·        Resultaten van het bevolkingsonderzoek en de opvolging daarvan

·        Doorverwijzing naar een maag-darmspecialist

Darmkanker kan op verschillende manieren behandeld worden:

·        Standaardbehandelingen van kanker: chirurgie, radiotherapie en chemotherapie.

·        Gerichte therapie: doelgerichte medicijnen vallen de kankercellen aan door selectief belangrijke stappen van hun werking te verstoren. Deze behandeling is niet geschikt voor alle tumoren. Daarom moet de arts eerst aan tumorprofilering doen.

·        Immunotherapie: in een aantal specifieke en zeldzame gevallen van dikkedarmkanker kan immunotherapie een mogelijke behandeling zijn. Op basis van de moleculaire en genetische kenmerken van de tumor kan er zeer gericht behandeld worden, waardoor de kans op succes groter wordt.

Bij een positieve screeningtest via het bevolkingsonderzoek of bij alarmsymptomen zal een maag-darmspecialist snel beslissen een colonoscopie of video-endoscopie uit te voeren. Een colonoscopie geeft een beeld van de dikke darm en het laatste stukje van de dunne darm. Tijdens dit darmonderzoek wordt een soepele buis met een camera (een endoscoop) via de anus ingebracht om op zoek te gaan naar darmpoliepen (de voorlopers van een darmtumor). Tijdens deze procedure kunnen poliepen in een vroegtijdig stadium worden verwijderd, zonder dat er chirurgie aan te pas hoeft te komen. Bij een colonoscopie wordt ook al gebruikgemaakt van artificiële intelligentie (AI), om poliepen te detecteren vóór ze de kop opsteken.

Ondanks de positieve evolutie van de behandelingen blijft aandacht voor preventie, screening en een vroegtijdige diagnose bij darmkanker enorm belangrijk. Hoe vroeger het kwaadaardige gezwel wordt ontdekt, des te groter de kans op genezing. Je kunt darmkanker zelf helpen te voorkomen en het risico verminderen door de volgende preventiemaatregelen te nemen:

·        Primaire preventie

Je kunt de ziekte niet helemaal voorkomen, maar het risico verminderen kan wel. Zorg daarom voor een gezonde levensstijl:

o   Eet gezond (voldoende vezels en beperkte consumptie van bewerkt en rood vlees)

o   Zorg voor voldoende lichaamsbeweging

o   Behoud een gezond gewicht

o   Stop met roken

o   Matig je alcoholgebruik

·        Secundaire preventie

Als je tussen 50 en 74 jaar bent, kun je gratis deelnemen aan het bevolkingsonderzoek dat een diagnose van dikkedarmkanker in een vroeg stadium mogelijk maakt. Ben je jonger dan 50 jaar en maak je je zorgen over jouw risico op darmkanker? Neem dan contact op met je huisarts of raadpleeg een van onze erkende artsen.

Er zijn ook, tegen betaling, zelftesten voor darmkankeropsporing verkrijgbaar bij de apotheek. Deze test toont aan of er al dan niet bloed in je stoelgang aanwezig is. Dit betekent evenwel nog niet dat je kanker hebt. Deze test wordt niet aangeraden, aangezien er bij een zelftest geen nauwkeurige en permanente evaluatie mogelijk is, terwijl dit bij het bevolkingsonderzoek wel het geval is.

In België is er een gratis bevolkingsonderzoek voor mannen en vrouwen van 50 tot en met 74 jaar om dikkedarmkanker op te sporen. Hoor je bij de doelgroep? Dan kun je om de twee jaar een uitnodiging in je brievenbus verwachten om hieraan deel te nemen. Het is de bedoeling om een staaltje stoelgang af te nemen en dit samen met je antwoordformulier op te sturen naar het laboratorium. Deze gratis test wordt helaas nog door te weinig mensen gedaan. De deelnemings-graad aan de gratis screening naar dikkedarmkanker bedroeg in 2020 in Vlaanderen slechts 48,5%. Voor Brussel en Wallonië liggen deze cijfers nog lager, want daar doet amper 13,1% de test. Bij dezen willen ook wij een warme oproep doen om deel te nemen!

Meer info over het bevolkingsonderzoek op:

Voor Vlaanderen: Home | Dikkedarmkanker (bevolkingsonderzoek.be)

Voor Brussel: Bruprev - Bruprev

Voor Wallonië: CCR - Centre Communautaire de Référence (ccref.org)

Er is wel degelijk een verband tussen het eten van bewerkt of rood vlees en darmkanker.

Bewerkt vlees is vlees dat getransformeerd is door het te zouten, roken, drogen, fermenteren of door er conserveringsmiddelen aan toe te voegen. Het verband met darmkanker is het grootst voor bewerkt vlees zoals ham, salami en worst. Bij het bewerken kunnen er namelijk kankerverwekkende stoffen ontstaan. Eet dit soort vlees dus liefst weinig of niet.

Bij rood vlees denk je automatisch aan rund-, lams-, varkens-, paarden- en geitenvlees. Heemijzer is de stof die vlees de rode kleur geeft, maar speelt ook een rol bij het ontstaan van darmkanker. Toch bevat rood vlees ook eiwitten, ijzer en zink. Hierdoor past het, zij het in kleine porties (max. 350-500 gram per week), wel in een gezond voedingspatroon.