De Belgische gezondheidszorg wordt geconfronteerd met een belangrijke uitdaging. Huisartsarme zones vormen een zorgwekkend fenomeen dat de toegang van patiënten tot essentiële eerstelijnsgezondheidszorg beperkt. Dit gebrek aan beschikbare huisartsen bemoeilijkt niet alleen het behandelen van acute gezondheidsproblemen, maar dreigt ook kleine kwaaltjes om te zetten in lange termijn gezondheidsproblemen. In dit artikel schetsen we de verspreiding van deze huisartsarme zones over het hele land.
De toegang tot gezondheidszorg wordt gemeten aan de hand van het aantal actieve huisartsen per bevolking. Hierbij wordt gestreefd naar minstens 9 per 10.000 in stedelijke gebieden en 12,5 per 10.000 op het platteland om voldoende toegang tot eerstelijnsgezondheidszorg te garanderen. De huidige huisartsengegevens tonen de cijfers van Vlaanderen vanaf 2019-2020, Brussel vanaf 2017-2018 en Wallonië vanaf 2023.
Het aantal huisartsarme zones in Vlaanderen steeg van 195 in de periode 2018-2019 naar 227 (exclusief grote steden zoals Antwerpen en Gent) in de laatste beoordeling voor juni 2019 tot eind 2020. In Vlaanderen zijn het Pajottenland en de Zennevallei, naast Ninove en Geraardsbergen, de regio's met de grootste problemen wat betreft toegankelijkheid van huisartsen. Ook de noordelijke rand van Brussel, met gebieden zoals Londerzeel, Grimbergen en Zemst, ondervindt een tekort aan huisartsen.
Ook andere zones worden geraakt door een huisartsentekort zoals de kustregio’s (Bredene, De Panne en alles ertussenin), alsook andere zones in Oost-Vlaanderen (Beveren tot Stekene), West-Vlaanderen (Dentergem, Tielt, Wingene…) en Antwerpen (Turnhout en Schelle).
Uit een studie uit 2017 van het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn Brussel-Hoofdstad is gebleken dat er in 28 van de 118 wijken in het gewest een tekort is aan huisartsen. Vooral de gemeentes Sint-Joost-Ten-Node, Koekelberg, Evere en Anderlecht kennen de laagste aantallen. Deze huisartsarme zones zijn vooral te vinden in dunbevolkte gebieden, wijken met een hoge concentratie kantoorgebouwen en aan de rand van het gewest. Gezien de studie dateert van 2017, zijn deze cijfers volgens heel wat berichtgeving een onderschatting van de huidige situatie. Zo werd in een recent artikel (2023) duidelijk dat 7 gemeentes een significant tekort aan huisartsen hebben in de Brusselse regio. Echter accepteert 60% van de beschikbare artsen geen nieuwe patiënten meer, waardoor ongeveer 1/3 van de inwoners van Brussel zonder huisarts zit. (4)
De ongelijke spreiding van artsen in het Brussels Gewest is te wijten aan veiligheidskwesties in sommige gebieden en hoge vestigingskosten in welgestelde buurten. De grote ongelijkheid tussen de wijken onderstreept de noodzaak van gerichte interventies om gelijke toegang tot de gezondheidszorg te garanderen.
In Wallonië neemt het tekort aan huisartsen toe, waarbij de situatie in de provincie Luxemburg bijzonder nijpend is. Dit blijkt uit de meest recente bijwerking van de lijst met gemeenten die kampen met een tekort aan huisartsen door Aviq voor de periode 2023-2024. In het bijzonder ondervindt de zuidelijke regio van de Sambre-et-Meuse vallei, de zogenaamde ‘Laars van Henegouwen’, en de provincie Luxemburg, ernstige tekorten. De provincie Luxemburg ziet, met uitzondering van de gemeente Étalle die verbetering toont, bijna overal een verergering naar een situatie van een ernstig tekort. In tegenstelling hiertot lijkt het noorden van Wallonië, vooral in het centrum van de provincie Luik, enige verbetering te zien.
Deze huisartsarme zones creëren aanzienlijke belemmeringen voor werknemers die in deze gebieden wonen en werken. Het onvermogen om tijdig toegang te krijgen tot huisartsenzorg betekent dat kleine gezondheidsproblemen kunnen escaleren tot ernstigere aandoeningen. Voor bedrijven kan dit zich vertalen in een hoger ziekteverzuim, lagere productiviteit en hogere kosten op de lange termijn. Zo blijkt dat bedrijven zonder langdurige zieken 40% meer winst maken dan bedrijven met veel langdurige zieke medewerkers. (6) Voor werknemers die in Wallonië wonen en werken, zijn de gevolgen van deze huisartsarme zones bijzonder acuut.
De integratie van diensten zoals Doktr in employee benefits pakketten biedt een mogelijkheid om Als werkgever een proactieve stap te zetten om werknemers gezond, productief en ondersteund te blijven. Door consultaties op afstand met erkende huisartsen mogelijk te maken, overbrugt Doktr de kloof in de toegang tot eerstelijnsgezondheidszorg. Zo krijgen de werknemers tijdig medisch advies en behandeling, ongeacht hun fysieke locatie in de huisartsarme zone.
De huisartsen via de Doktr-app kunnen alleen hulp bieden bij primaire medische vragen die geen spoedeisende hulp of ziekenhuisopname vereisen. Indien je een dringende ziekenhuisopname nodig hebt, bel dan naar 112.
