Artrose wordt veroorzaakt door de aantasting van het beschermende kraakbeen in de gewrichten. Dit veroorzaakt pijn en stijfheid, en vermindert de bewegingsmogelijkheden van de aangetaste gewrichten.
De symptomen treden meestal geleidelijk op. Er is een leeftijdsgebonden toename van mensen met artrose. Het is gebruikelijk om artrose te ontwikkelen in de knieën, heupen of handen. Je kunt ook artrose van de grote teen krijgen.
Artrose is een gewrichtsaandoening die wordt veroorzaakt door progressieve veranderingen van het kraakbeen in het gewricht. Daardoor gaat het gewricht pijn doen, vooral bij belasting.
Wat zijn de symptomen van artrose?
De symptomen ontwikkelen zich meestal langzaam en worden geleidelijk erger. Ze kunnen ook plotseling optreden (getriggerd worden) bij een blessure.
De mate van ongemak wisselt vaak af en er zijn slechtere en betere periodes. De symptomen verschillen afhankelijk van welk gewricht is aangetast, maar artrose veroorzaakt meestal klachten zoals:
Startpijn in het gewricht. Naarmate de ziekte verergert, kan de pijn zelfs in rust optreden.
Startstijfheid, vooral als je wakker wordt of een tijdje stilstaat.
Verminderde beweeglijkheid in de gewrichten.
Knobbelige botgroei rond het aangetaste gewricht (harde zwelling).
Er kan soms zwelling optreden (zachte zwelling).
Artrose van de vingers wordt gekenmerkt door knoestige, stijve en gevoelige vingergewrichten. De grip en kracht in de hand kunnen verminderd zijn. Het onderste deel van de duim, de duimbasis, is een vaak aangetast gewricht. Artrose van de vingers komt vooral voor bij vrouwen en er is een hoge mate van erfelijkheid.
Bij artrose van de knie ervaar je vaak stijfheid, pijn en zwelling van het gewricht. De knie kan pijn doen bij het stappen en de symptomen kunnen vrij plotseling optreden zonder duidelijke oorzaak. Bij ernstigere artrose van de knieën kun je zelfs pijn hebben als je stilzit of 's nachts.
Als het kraakbeen in het kniegewricht verzwakt raakt aan de binnenkant van het kniegewricht, kun je scheef gaan staan. Dat leidt tot een ongelijkmatige belasting en dus tot toenemend ongemak. Artrose van het kniegewricht staat bekend als gonartrose.
Het risico op knieartrose neemt toe als je zwakke beenspieren hebt, als je je knie geblesseerd hebt of als je overgewicht hebt. Het komt vaak voor dat artrose in de knie zich voordoet voordat er iets zichtbaar is in een röntgenonderzoek.
Artrose van de heup kan pijn en een verminderde mobiliteit veroorzaken. Mensen met heupartrose ervaren aanvankelijk startpijn. Na verloop van tijd kan de pijn terugkeren tijdens het stappen.
De pijn zit meestal in de lies, maar kan ook in de heup gevoeld worden. De pijn kan uitstralen naar de knie.
Artrose in de heup maakt het moeilijk om met gekruiste benen te zitten en sokken en schoenen aan te trekken. Naarmate ze erger wordt, veroorzaakt ze ook pijn in rust en 's nachts. In de geneeskunde wordt artrose van de heup coxartrose genoemd.
De gewrichten en botstructuren van de wervelkolom en de tussenwervelschijven (ook discus genoemd) worden vaak beïnvloed door veranderingen die sterk lijken op artrose. In de wervelkolom worden deze veranderingen vaak spondylose genoemd.
Hoewel ze heel vaak voorkomen, zijn ze niet de meest voorkomende oorzaak van rug of nekpijn. Ze kunnen typische startpijn en startstijfheid veroorzaken lokaal ter hoogte van de nek en/of rug. Indien de facetgewrichten (zijwaartse gewrichten van rug en nek) betrokken zijn en/of door de botveranderingen druk ontstaat op de zenuwen die in de buurt liggen, kan uitstralingspijn in respectievelijk de benen of de armen optreden.
Artroseklachten in de voet komen frequent voor, vooral in de grote teen. Daarbij kan na verloop van tijd ook een asafwijking van de grote teen ontstaan. Naast de grote teen zien we frequent dat op oudere leeftijd de middenvoet getroffen wordt. Dat kan behoorlijke beperkingen voorzaken tijdens het stappen.
Artrose van de schouder kan op elke leeftijd optreden. We zien echter dat de meerderheid van de patiënten met belangrijke schouderartrose tot de leeftijdsgroep 70+ behoort.
De schouder omvat twee gewrichten: het gewricht tussen de kop van de bovenarm en de kom van het schouderblad: het glenohumerale gewricht. Een tweede gewricht is het gewricht tussen schouderblad en sleutelbeen: het acromioclaviculaire gewricht. Artrose van dat laatste gewricht komt het vaakst voor.
Bij schouderartrose variëren de klachten van startpijn en startstijfheid tot belangrijke bewegingsbeperking,waarbij allerhande zaken zoals aankleden minder vlot of zeer stroef verlopen.
Wat kun je zelf doen?
Veranderingen in je levensstijl zijn een van de beste manieren om artrose te overwinnen, vooral bij knie- en heupartrose. Hier zijn enkele voorbeelden van dingen die je zelf kunt doen:
Als je overgewicht hebt, is gewichtsverlies een van de belangrijkste maatregelen bij knie- en heupartrose. Zelfs een kleine gewichtsvermindering helpt.
Lichaamsbeweging houdt de gewrichten soepel, de spieren sterk en vermindert de pijn. Enige pijn die gepaard gaat met lichaamsbeweging is niet gevaarlijk. Streefdoel is bewegen binnen de grenzen van de pijn: je moet in principe in staat zijn om dezelfde fysieke inspanning de volgende dag opnieuw te leveren. Zo niet, dan ben je over je lichaamsgrenzen heen gegaan en dien je het tempo aan te passen. Lichaamsbeweging maakt artrose dus niet erger, integendeel. Houd er rekening mee dat het twee tot drie maanden duurt voordat je resultaten ziet als je drie keer per week ononderbroken beweegt.
Kinesisten kunnen je een persoonlijk oefenprogramma geven. Oefeningen voor artrose kunnen gemakkelijk thuis worden gedaan.
Gebruik hulpmiddelen die het dagelijks leven gemakkelijker maken. Voor artrose aan de handen zijn er hulpmiddelen om verpakkingen te openen en dingen vast te houden. Op dezelfde manier zijn er verschillende steunen en braces voor verschillende kwetsbare gewrichten die lichaamsbeweging kunnen vergemakkelijken.
Behandeling van artrose
Er is geen behandeling die de ontwikkeling van artrose kan stoppen of genezen. De behandeling wordt aangepast aan het aangetaste gewricht, maar omvat vaak veranderingen in levensstijl zoals gewichtsverlies en lichaamsbeweging,evenals medicatie om pijn en ontstekingen te verminderen.
Ernstige artrose in de knieën en heupen die niet verbetert door veranderingen in levensstijl, kan een operatie vereisen. Afhankelijk van de leeftijd, de plaats van de artrose en de omvang van de schade zijn er verschillende soorten chirurgische ingrepen. Die kunnen bestaan uit het aanpassen van de positie van de botoppervlakken ten opzichte van elkaar of meer uitgebreide operaties waarbij het beschadigde gewricht wordt vervangen door een prothese, d.w.z. een nieuw kunstgewricht.
Wanneer moet je medische hulp inroepen?
Je moet medische hulp inroepen als je gewrichtspijn of zwelling ervaart die niet weggaat.
Hoe kan Doktr je helpen?
De erkende artsen op de Doktr-app kunnen je helpen met dieetadvies voor gewichtsverlies of pijnstillende medicatie die kan helpen om je artrose te verlichten.
Vragen en antwoorden over artrose
Enkele korte vragen over artrose beantwoord.
In elk gewricht komen minstens twee botten samen. Onze gewrichten bevatten kraakbeen om te voorkomen dat de harde botuiteinden tegen elkaar schuren. Kraakbeen dempt, beschermt en maakt soepele bewegingen mogelijk.
Het gewricht wordt omgeven door het gewrichtsvlies dat verantwoordelijk is voor de aanmaak van gewrichtsvocht. Dit laatste is essentieel voor de aanvoer van voedingsstoffen naar het kraakbeen.
Bij artrose gaat de kwaliteit van het kraakbeen achteruit; dit door een onevenwicht tussen de opbouw en de afbraak van gewrichtskraakbeen. Het kraakbeen kan ongelijkmatig zijn en putjes vertonen, of verdund zijn of helemaal verdwenen.
Hierdoor kunnen de uiteinden van de botten elkaar raken en in sommige gevallen knappen en barsten. Het kapsel rond het gewricht kan in een reactie hierop ontstoken raken, waardoor meer gewrichtsvocht aangemaakt wordt. Dit kan leiden tot een zwelling van het gewricht.
Artrose is een ziekte die meestal na verloop van tijd verergert. Dit geeft vaak aanleiding tot aanhoudende pijnklachten. De evolutie kan vertraagd worden door gerichte fysieke activiteit. Dit helpt veel mensen om een operatie en langdurige klachten te voorkomen.
Artrose kan elk gewricht in het lichaam aantasten, maar komt vooral voor in knieën, heupen en handen.
Bepaalde factoren verhogen het risico op het ontwikkelen van artrose, zoals:
Oudere leeftijd.
Geslacht. Vrouwen hebben er vaker last van dan mannen.
Overgewicht. Een zwaar lichaam zorgt voor een grotere belasting van de gewrichten. Dit veroorzaakt vooral slijtage aan de heupen en de knieën.
Zwakke spieren rond de gewrichten en slecht gecoördineerde bewegingen vormen een risico op overbelasting van het gewricht en een verhoogd risico op artrose. De combinatie van zwakke spieren en obesitas is bijzonder belastend voor de gewrichten.
Gewrichtsschade door sportactiviteiten of ongevallen kan het risico op artrose verhogen. Dit geldt ook voor dingen die lang geleden zijn gebeurd en genezen zijn.
Verhoogde druk op een gewricht. Voortdurend druk uitoefenen op een gewricht, zoals hurken of knielen, kan na verloop van tijd leiden tot artrose. Dit geldt bijvoorbeeld voor bepaalde zware beroepen of het beoefenen van bepaalde sporten.
Erfelijkheid verhoogt het risico op artrose.
Beginnende artrose betekent dat de ziekte aanwezig is zonder problemen te veroorzaken. Het wordt ook wel stille artrose genoemd. Het kan symptomatisch worden als het aangetaste gewricht aan veel stress wordt blootgesteld.
Wetenschappelijk gezien bestaat er geen verband tussen het drinken van alcohol en de ontwikkeling van artrose. We zien echter dat sommige personen die lijden aan artrose de indruk hebben dat het drinken van alcohol leidt tot meer pijnklachten.
Er is wetenschappelijk geen direct verband tussen de ontwikkeling van artrose en het eten van yoghurt of zuivelproducten in het algemeen.
Doktr is geen spoeddienst
De huisartsen via de Doktr-app kunnen alleen hulp bieden bij primaire medische vragen die geen spoedeisende hulp of ziekenhuisopname vereisen. Indien je een dringende ziekenhuisopname nodig hebt, bel dan naar 112.
Consulteer je eigen huisarts of een andere beschikbare Belgische dokter via je smartphone
