Luizen

Feiten over luizen en neten

Hoofdluizen voeden zich met menselijk bloed en bewegen zich voort door op het haar te klimmen. Omdat deze luizen zich in het haar nestelen, worden ze soms haarluizen genoemd. Ze ontwikkelen zich van luizeneitjes tot jonge luizen, of nimfen, die uitgroeien tot een volwassen luis.

Omdat hoofdluis zou gedijen, moet het haar minstens drie centimeter lang zijn.

Hoe kun je luizen en neten herkennen?

Hoofdluizen zijn twee tot drie millimeter lang en zijn met het blote oog zichtbaar. Ze zijn grijs, rood, zwart of bruin van kleur, afhankelijk van hoelang ze al bloed drinken. Jonge luizen zijn kleiner en daarom soms moeilijk op te sporen.

Neten bevinden zich op de haren dicht bij de hoofdhuid. De luizeneitjes zijn zwart als ze een uitkomende luis bevatten. Lege eitjes zijn lichtgekleurd, ovaal, vaak geelwit en ongeveer een millimeter lang.

Hoe krijg je luizen?

Luizen verspreiden zich door rechtstreeks hoofdcontact; ze kunnen niet springen of vliegen. De kans om hoofdluis te krijgen is het grootst in de zomer, wanneer luizen het actiefst zijn. Daarom komt hoofdluis na de zomer vaak voor in (kleuter)scholen.

Buiten het haar kunnen luizen zich niet verplaatsen en kunnen ze maximaal 24 uur overleven. Hoofdluis wordt niet veroorzaakt door slechte hygiëne.

Wat zijn de symptomen van luizen?

Als je neten of levende luizen in het haar en op de hoofdhuid ziet, kun je er zeker van zijn dat je te maken hebt met hoofdluis. Andere tekenen van hoofdluis zijn:

• Jeuk op de hoofdhuid. De jeuk komt door overgevoeligheid voor het speeksel van de hoofdluis.
• Zwart poeder op kussens of schouders. Wellicht gaat het om luizenhuid of luizenuitwerpselen.
• Wondjes en oppervlakkige wondinfecties op de hoofdhuid.

Het duurt 4 tot 6 weken na de besmetting voor jeuk optreedt. Wie eerder al luizen heeft gehad, kan echter al na een paar dagen last krijgen.

Wat kun je zelf doen tegen neten en luizen?

• Kam het haar van je kinderen op luizen voor het begin van het schooljaar en na elke vakantie, en behandel het met een luizenwerende shampoo mocht je luizen aantreffen. Dit voorkomt luizenepidemieën.
• Haar dat erg pluizig of dik is, is soms moeilijk te kammen met een luizenkam. Gebruik veel conditioner en kam steeds een klein stukje. Is zelfs dat te moeilijk, gebruik dan een grovere kam.
• Informeer iedereen met wie er nauw contact is geweest en die mogelijk besmet is, zodat ze kunnen controleren of ook zij luizen hebben.
• Als je hoofdluis vindt, start dan de behandeling met een vrij in de handel verkrijgbaar luizenmiddel.
• Reinig/was alles waarin luizen kunnen achterblijven en opnieuw kan zorgen voor besmetting, zoals haarborstels en kammen, mutsen, sjaals, hoeden en petten. Je kunt deze voorwerpen ook twee dagen niet gebruiken zodat luizen de tijd krijgen om te sterven.

Tips wanneer je een luizenkam gebruikt

• Koop een echte luizenkam met CE-keurmerk. Dit betekent dat hij voldoet aan de EU-veiligheidseisen. Vraag je apotheker om advies. Een lichtgekleurde kam is het handigst om donkere hoofdluis te zien.
• Kam knopen uit en verdeel het haar in secties om het makkelijker te kunnen inspecteren en bereiken.
• Leg wit papier of een spiegel onder het haar om de neten of luizen te zien.
• Maak het haar nat of gebruik conditioner; je kunt ook de kam nat maken.
• Gebruik conditioner, omdat de luizen dan minder bewegen en makkelijker te zien zijn.
• Kam altijd van de hoofdhuid naar de uiteinden van het haar. Kam ook in verschillende richtingen.
• Kam het haar altijd twee keer afzonderlijk nadat je hoofdluizen hebt ontdekt, om er zeker van te zijn dat ze volledig verdwijnen.

Hoe kun je luizen behandelen?

Als je levende luizen vindt, moet je het haar behandelen met een luizenwerend middel. Dit is vrij verkrijgbaar in de apotheek. Het is een goed idee om een luizenbehandeling te combineren met een luizenkam.

Iedereen in een gezin of groep (zoals kleuters) met luizen moet tegelijkertijd behandeld worden om het risico op herinfectie te verkleinen. Meestal verdwijnt hoofdluis als deze stappen zorgvuldig worden gevolgd.

Zo bepaal je wie behandeld moet worden:

• Gebruik een luizenkam om hoofdluis te identificeren in het haar van iedereen die mogelijk besmet is. Alleen wie besmet is, moet worden behandeld.
• Vind je luizen bij kinderen jonger dan twee jaar, raadpleeg voor de behandeling het kinderdagverblijf of gezondheidscentrum.

Behandeling van zichtbare luizen:

• Gebruik luizenproducten die Dimeticon bevatten. Deze zijn verkrijgbaar bij de apotheek.
• Herhaal de behandeling na een week, want luizeneitjes kunnen de behandeling overleven.
• Vermijd haar-tot-haarcontact tot de tweede behandeling voltooid is.
• Kam het haar na de behandeling minimaal twee keer per week gedurende twee weken om er zeker van te zijn dat alle luizen weg zijn. Dit geldt voor iedereen die in nauw contact is geweest met de besmette persoon, om er zeker van te zijn dat ook zij niet besmet zijn.
• Als de behandeling met Dimeticon niet helpt, probeer dan met Tenutex, dat ook zonder voorschrift verkrijgbaar is bij de apotheek. Volg de instructies op de verpakking.

Als je na de behandeling nog levende luizen vindt, kan het zijn dat:

• Je de instructies niet zorgvuldig genoeg hebt gevolgd.
• Je opnieuw luizen hebt. Het is belangrijk dat iedereen in nauw contact met hoofdluis op hetzelfde moment behandeld wordt. De behandeling beschermt namelijk niet tegen herinfectie.
• Je vergeten bent om kammen en haarborstels schoon te maken. Hoofdluis kan zich verspreiden via haren die in de haarborstel achterblijven. Alle kammen en haarborstels moeten gereinigd worden na de behandeling, om te vermijden dat luizen zich van daaruit verspreiden.

Witte lege luizeneieren of neten kunnen lang in het haar blijven zitten na een luizenbehandeling. Ze kunnen zo stevig vastzitten dat ze het haar volgen terwijl het groeit en niet verwijderd kunnen worden zonder het haar te knippen.

Wanneer moet je medische hulp inschakelen?

Raadpleeg je kinderdagverblijf of gezondheidscentrum voordat je kinderen jonger dan twee jaar behandelt.

Heb je verschillende behandelingen geprobeerd, maar zie je nog steeds levende luizen? Neem dan contact op met je huisarts.

Hoe kan Doktr je helpen?

Via de Doktr-app spreek je snel met een erkende huisarts via video, zonder afspraak. De huisarts kan je helpen bij het beoordelen van de symptomen, je advies geven en een correcte behandeling voorschrijven.

Schreef de dokter medicatie voor? Dan vind je de voorschriften meteen terug in de app of op je elektronische identiteitskaart (eID).

Krijg snel hulp in de Doktr-app

Veelgestelde vragen

Hier zijn enkele vragen en antwoorden over hoofdluis.

• Hoe worden luizen overgedragen?

  Hoofdluis verspreidt zich door rechtstreeks hoofdcontact. Luizen kunnen niet vliegen of springen.

• Hoelang leven luizen, bijvoorbeeld in beddengoed?

  Luizen overleven maximaal 24 uur buiten het haar, en zijn al na een paar uur erg verzwakt. Het kan verfrissend aanvoelen om de lakens en kussenslopen te verschonen tijdens een luizenbehandeling, maar het risico dat luizen zich via het beddengoed verspreiden, is klein.

  Vergeet echter niet haarborstels en kammen schoon te maken, want hoofdluis kan zich verspreiden via achtergebleven haar. Ook in hoeden en petten kunnen haren overblijven, dus was deze voor de zekerheid ook.

  Een alternatief voor wassen en schoonmaken is om voorwerpen waarin haren en hoofdluis kunnen zitten twee dagen niet te dragen, zodat luizen de tijd hebben om dood te gaan.

• Waar kunnen luizen niet tegen?

  Hoofdluis kan niet tegen middelen die Dimeticon bevatten. Er zijn andere middelen in de apotheek verkrijgbaar, maar daar zijn steeds meer luizen ongevoelig voor.

• Gaan luizen vanzelf weg?

  Nee, hoofdluizen gaan niet vanzelf weg. Om besmetting van anderen te voorkomen, is een behandeling belangrijk.

• Kun je luizen behandelen met een haardroger?

  Luizen vinden de hitte van een haardroger niet prettig. Behandeling met een haardroger kan een beetje helpen, maar een behandeling met een luizenkam of een luizendodend middel met Dimeticon is veel efficiënter.

• Komen luizen ook voor bij volwassenen?

  Ja, luizen komen voor bij zowel kinderen als volwassenen. Ze verspreiden zich echter gemakkelijker onder kinderen omdat zij meer hoofdcontact hebben. Ook binnen een gezin kunnen luizen zich gemakkelijk verspreiden.